Elizabeth Oberzaucher
Vanhu vanoteedzera zvinangwa zvavo vasina kufunga kuti izvi zvinokanganisa sei vamwe. Izvi zvinopesana zvinounza kumubvunzo wekuti chimiro chevanhu chakaberekerwa here. Kuongorora munhoroondo yekushanduka-shanduka kunopa kujekesa nyaya iyi. Kune mhuka dzese dzinogara mumapoka, chipo chekushivirira chinhu chinodiwa chekuti kugara pamwe kwevanhu kushande zvachose. Kugara pamwepo kunounza pamwe chete nemamiriro ezvinhu umo izvo zvinangwa zvemumwe neumwe zvisingaenderani. Izvi zvinobata mhedzisiro yekukonana, uye kana mukana wekushivirira pakanga pasina, chero eaya mamiriro ezvinhu angawedzera. Sezvo mutengo wekunyongana wakakwira zvakanyanya kupfuura zvinogona kubatsira, sarudzo inowanzo kuve mukushivirira.
Sezvo madzitateguru edu paakamanikidzwa nekushanduka kwemamiriro ekunze kuti vabve mudondo remvura vachienda kugungwa, vakatarisana nematambudziko matsva. Predators avo vakambotamba diki diki yaive zvino yave dambudziko chairo. Kuti tikwanise kurwisa kudya, madzitateguru edu akabatana mumapoka akakura. Mumapoka, mukana weumwe munhu unowira mhuka yekubatira unodzikira nekuda kwekudyidzana kwemaitiro mazhinji. Kune rimwe divi, hupenyu hweboka pacharwo harungozvipindirana. Kunyangwe chiri chikafu kana zvimwe zviwanikwa, zvido zvevanhu zvinowanzo kukwikwidzana. Chete nekushandisa mitemo unogona kuita hupenyu hweboka kuti zviitiko izvi zvisawedzera.
INFO: Boka reudyire revahedheni
Bill Hamilton akagadzira izwi rekuti "udyire kunzwa". Izvi zvinotsausa nekuda kwezvikonzero zviviri: Pakutanga kutarisa, zvinoratidza kuunganidzwa kweboka reboka rine maitiro eudyire. Uye zvakare, iyo yekuzvifarira iri pakati-pakare pakureba, iyo inonzwika zvikuru senge teregi remaoko uye kusashivirira. Ego egoism. Nekudaro, kana tikanyatsotarisa izvo zvinotsanangurwa naHamilton neshoko iri, mumwe mufananidzo unozviratidzira unozvizarura: vanhu vanobatana pamwechete mumapoka, nekuti zvinobatsira kufambira mberi kwavo - kusvika parizvino kunopfuurira. Nekudaro, hupenyu hweboka hunofungidzira kuti mitezo inobata mumwe nemumwe nekushivirira. Mapoka emagariro haasi iwo akaunganidzwa asina kugadzirwa, asi pane zvakaoma zvimiro zvinorongwa nemitemo yemagariro. Semuenzaniso, pane zvigadzirwa zvinodzora kuti nhengo dzemumwe neumwe dzitambe kana kutyora mitemo. MaEpiyano akachena haadiwe mumapoka, uye maitiro akadaro haabvumidzwe, kurangwa, kana kurangwa nekubviswa muboka. Mitemo yemifungo yemitambo inoratidza kuti mumapoka ezvemagariro, nhengo dzemunhu mumwe nemumwe dzinobatsirwa nekushivirira kune vamwe uye hadziwana munzira yezvinangwa zvavo. Iyi yekuvhura inovhura mukana wekutevera zvakakura zvinangwa zvinoda kubatana. Mukupedzisira, avo vanokwanisa kuwana chiyero chinosanganisa kushivirira pamwe nekutonga vachabatsirwa, kuitira kuti kushivirira kunova chinhu chekugara kwekugara pamwechete.
Kuzvifunga & Kudzora Maitiro
Kune iwo emitezo yeboka, kuva muboka kwaibatsira kwazvo (nekuti imwe haidyiwe neyebhubhu-inodziya bhata inouya), zvaive zvakafanira kusiya muchero unotapira kwazvo kune vamwe, kana kuti urege kuwana nzvimbo yakanakira yekurara. Kunyangwe ichi chipiyaniso chemubhadharo-batsira kuverenga, hachisi chekuzvishingisa kune ese emapoka eboka kugadzira "kurarama uye kurarama" motto yavo. Naizvozvo, mashandiro ehurongwa akashanduka anova nechokwadi chekuti rupo haruwanhurwe. Chaizvoizvo, ivo vakave nechokwadi chekuti pekugara paisave nemusoro mumwe, uye kuti avo, sevanyarikani, vaingoda kutora iwo mazambiringa kubva mukeke rehukama, havana kufarira kuonekwa muboka. Iyi michina yakashanda chaizvo mumapoka umo madzitateguru edu aipedza mazhinji enhoroondo yavo. Kwenguva yakareba, nhamba yenhengo dzeboka hazviwanzo kupfuura muyero we200. Uku ndiko kukura kweboka kunobvumira munhu wese kuziva mumwe nemumwe pachako, saka hapana munhu anonyangarika mukuzivikanwa. Chete nekugadzirisa uye kubuda kwemaguta ekutanga, nzvimbo dzekugara dzakange dzakakura.
Amai vekufungidzira
Kwete chete aya masumbu makuru evanhu akaomarara uye achibvumira kubuda kwezita risingazivikanwe, zvakare zvinoreva kuti maitiro ekushanduka-shanduka anodzivirira kubva mukubatwa haasati achishanda zvakanyanya.
Udyire uye kusakosha kwekushivirira kwatinoona nhasi hakuna kudaro kuri muhunhu hwevanhu. Asi, zvinokonzerwa neidi rekuti mararamiro echimiro akasarudzika maitiro haasisiri anoshanda nekuda kwemamiriro ekuchinja mararamiro. Izvo izvo mukufamba kwenhoroondo yedu yemhindumupindu zvakaita chokwadi chekuti madzitateguru edu akasangana nemoyo murefu uye nekuremekedzana, anokundikana mumubatanidzwa usazivikanwa.
Isu tinofanirwa here kuora moyo, uye kuzviisa panjodzi yekuti vagari veguta guru havangabatsire kunze kwekudzinga noudyire zvigaro zvavo, kutsamwira murume wavo uye kuenda neshungu nenzira yakasiririsa? Neraki, sezita raro rinoratidza, Homo sapiens yakaiswa nepfungwa ine simba. Uropi uhwu hwakawedzera simba rinotipa simba rekugona kubata nematambudziko matsva nematambudziko kusvika kumatanho akapfuura mhinduro.
Kubudirira kwa Homo sapiens yakavakirwa zvakanyanya pakukwanisa kuita nekukurumidza kuchinja kwezvehupenyu. Nekudaro, kunyangwe biology isingapi mhinduro kumubvunzo wekuti tinoisa sei kushivirira mumasangano asingazivikanwe munzvimbo yekufungidzira, munhu wezvetsika uye mutsika anokwanisa kuzviita. Nemitemo isina kurongwa uye nemirairo yakasarudzika, isu tinoona kuti kubatana kwedu kunoonekwa nekuremekedzana uye kutsvaga hutsinye kutsvaga zvinangwa zvevamwe kunoitwa kana kurangwa.
Kazhinji, izvi zvinoshanda chaizvo. Dai ivo vanogadzirisa mamvemve vaivepo nependi yavo nhema, kugara pamwe nerunyararo muguta rakakura zvaisazoita. Asi ndizvo chaizvo izvo zvinotsanangura hupenyu hwedu hwezuva nezuva. Isu tinovhura musuwo weumwe neumwe, simuka mune tram kana isu tichifunga kuti mumwe munhu anoda chigaro kupfuura isu, kukanda marara mumarara uye kwete mumugwagwa chete. Rondedzero iyi yekushomeka kudiki kwekubvumirana kunogona kupfuurira mberi kwenguva yakareba. Ivo vakasikwa veduwe zvekuti hatizvizive. Ivo chikamu chakawanda chehupenyu hwedu hwezuva nezuva zvekuti isu tinongoziva chete kana tarisiro yekutandarira yekugara ikakundikana.
Positive vs. kunaka
yedu maonero ndechimwe chinhu asi chiri chokwadi maererano nekugadzirwa kwemepu. Pane kupesana, kunyanya izvo zvinhu zvinowanzoitika zvisingawanzo, tinocherechedza. Izvi zvinogona kunge zviri zvedu shanduka nhoroondo nekuti isu tiri kutarisa nezve zvinhu izvo zvisiri munzira dzakatsikwa-tsikwa. Asi izvi zvinova zvinonetsa kana tichifungidzira kuti tinogona kuongorora chaiko mikana.
Pepanhau rinoratidza zvinoitika kwezuva muhupenyu chaihwo zvaitomboverenga. Kazhinji, yaigona kunge ine mameseji anotsanangura kufamba kwakanaka kwemaitiro uye kubatana kushandira pamwe. Nekudaro, iwe paunovhura bepanhau, izere nemashoko ekushoropodza. Izvo zvakajairika zvinopera, izvo zvinoshamisa zvinowana kutariswa. Vepamberi, uye kunyanya vezvemagariro, vezvenhau vanofanirwa kubatwa nekuchenjerera nekuti ivo havana kuvharwa Izvo zvinogona kukwezva kutarisa zvinomiririra.
Uropi hwedu hwehumwari hunotibvumira kuratidza uye kupokana neizvi nekuzvibata pachedu uye, pese painotenda chimwe chinhu, kubvunza chaizvo zvazvinoziva.
INFO: Yakasarudzika fallity
Biology inowanzo shandiswa kutsanangura maitiro ehunhu kana kutombozviruramisa. Iyo mhuka iri matiri ine basa rekuisa zvinangwa zvega zvekunaka kwenharaunda uye nekudaro (uye haina kufanira) kuchinja chero chinhu. Iyi nharo haina kunaka uye isingaenderani. Mumarudzi ese, ayo asingagare ari ega, asi achigara mumapoka, kushivirira kune mamwe mitezo yeboka chinhu chakatemerwa kushanda kwehukama. Saka, kushivirira ndihwo hunyanzvi hwakagadzirwa nguva refu vanhu vekutanga vasati vaoneka. Kushandisa biology sechirevo hakugoneki nekuti zvinoenderana nehukama hwekuti izvo zvinogona kutsanangurwa biologic zvakare zvakanak uye zvakafanira kurwira. Maitiro aya anotidzoreredza kusvika pakurarama kwedu sezvisikwa zvipenyu uye anoramba kuti isuwo tiri vemagariro nemagariro zvisungo zvisina rubatsiro kuburitswa nemaitiro ezvisikwa. Hunhu hwedu hwekuchinja hunhu nhasi hunofunga zvatinoita kusvika padiki - zvinotiita kuti zvive nyore kwatiri kuita zvimwe zvinhu vamwe zvichidhura zvakanyanya kukunda. Maitiro anoenderana nehukama hwedu hwekuzvarwa nahwo anonzwa kuda kudzikira pasi, uku uchiita izvo zvisiri zvebiniki uchienzaniswa nekukwira nzvimbo. Iyo yekupedzisira inopedza simba, asi chero chinhu asi zvisingaiti. Chero ani zvake anoenderera nehupenyu seanodnist anofanira saka kumira nenyaya yekuti haasi munhu akanaka chaizvo. Biology haina chikonzero.
Photo / Video: Shutterstock.
