Option
Państwa członkowskie UE uzgodniły w tym tygodniu minimalny unijny podatek dla korporacji w wysokości 15 proc. W przypadku ataku sieciowego, który jest krytyczny wobec globalizacji, minimalny podatek jest w zasadzie mile widziany, ale konkretne wdrożenie pozostaje całkowicie niewystarczające. Ponieważ, jak to często bywa, diabeł tkwi w szczegółach. Attac krytykuje fakt, że podatek jest o wiele za niski, jego zakres jest o wiele za wąski, a dochody są niesprawiedliwie rozdzielane.
Stawka podatkowa oparta jest na bagnach podatkowych
„Od 1980 r. średnie stawki podatkowe dla korporacji w UE spadły o ponad połowę z nieco poniżej 50 do poniżej 22 procent. Zamiast osiągnąć najniższy poziom na poziomie około 25 procent, minimalna stawka podatkowa wynosząca zaledwie 15 procent opiera się na bagnach podatkowych, takich jak Irlandia czy Szwajcaria” – krytykuje David Walch z Attac Austria. Attac widzi również niebezpieczeństwo, że ten minimalny podatek, który jest zdecydowanie za niski, podsyci nawet konkurencję podatkową w wielu krajach UE ze stawkami podatkowymi przekraczającymi 20 proc. W rzeczywistości lobby korporacyjne w wielu krajach stwierdziło już, że 15 procent jest okazją do dalszego obniżenia podatków od przedsiębiorstw.
Attac wzywa do wprowadzenia minimalnej stawki podatkowej w wysokości 25 procent i odwrócenia trendu w międzynarodowym wyścigu podatkowym w dół.
Nie dotyczy to 90 procent firm
Zakres podatku jest również niewystarczający dla Attac; ponieważ powinien mieć zastosowanie tylko do międzynarodowych korporacji, których sprzedaż przekracza 750 milionów euro. Oznacza to, że 90 procent wszystkich korporacji w UE jest zwolnionych z podatku minimalnego. „Nie ma uzasadnienia dla ustalania tak wysokiego progu. Przerzucanie zysków jest powszechne nie tylko wśród korporacyjnych gigantów – niestety jest częścią ogólnej praktyki międzynarodowych korporacji” – krytykuje Walch. Attac postuluje wprowadzenie minimalnego podatku od sprzedaży o wartości 50 mln euro – progu, przy którym sama UE definiuje „duże firmy”.
A podatek minimalny jest również wysoce problematyczny z punktu widzenia globalnej sprawiedliwości. Bo dodatkowy dochód nie powinien płynąć tam, gdzie powstają zyski (często kraje biedniejsze), ale do tych krajów, w których korporacje mają swoje siedziby – a więc przede wszystkim do bogatych krajów uprzemysłowionych. „Podatek minimalny masowo szkodzi biedniejszym krajom, które już teraz najbardziej cierpią z powodu przenoszenia zysków. Zasada sprawiedliwego opodatkowania korporacji tam, gdzie generują one zyski, nie jest realizowana” – krytykuje Walch.
Tło
Podstawą unijnego porozumienia jest tzw. Filar 2, reforma OECD dotycząca międzynarodowych podatków. Rozporządzenie nie określa, jak wysoka musi być stawka podatkowa w każdym kraju, ale pozwala państwom na późniejsze opodatkowanie różnicy w stosunku do minimalnego podatku w kraju o niskich podatkach. Prezydent USA Biden pierwotnie proponował 21 proc. Pierwotne sformułowanie OECD „co najmniej 15 procent” było już ustępstwem na rzecz UE i jej bagien podatkowych. W negocjacjach Irlandii udało się jednak uzyskać minimalną stawkę podatkową ograniczoną do 15 procent, a nie ustaloną na „co najmniej 15 procent”. To dodatkowo osłabia podatek i pozbawia wszystkie państwa możliwości samodzielnego wprowadzenia wyższego podatku minimalnego.
W zasadzie jednak takie podejście byłoby skutecznym sposobem na zakończenie wyniszczającej rywalizacji o najniższe stawki podatkowe, gdyż taka regulacja może zostać wprowadzona również bez zgody najgorszych bagien podatkowych.
