in ,

aia tatau a tagata

Aia tatau a tagata o se mataupu o le mea moni mo lo tatou sosaiete i aso nei. Ae a oʻo mai i le faʻauigaina o i latou, o le toʻatele o tatou e faigata. Ae o le a le aia tatau a tagata? Aia tatau a tagata soifua o na aia tatau ia e tutusa uma aia tatau a tagata soifua uma ona o lona tagata soifua.

tuputupu aʻe 

I le 1948, o le 56 sui usufono o le Malo Aufaatasi faʻamalamalama aia tatau mo le taimi muamua lea e tatau ona i ai tagata uma i le lalolagi. O le auala lea na fausia ai le sili ona taʻutaʻua aia tatau a tagata "O le Faʻalauiloa Lautele o Aia Tatau a Tagata" (UDHR), lea foi avea ma faʻavae mo le puipuia o aia tatau faʻavaomalo. I le taimi muamua, o le mataupu o aia tatau a tagata na o se mataupu o tulafono faʻavae a le atunuʻu. O le mafuaʻaga mo tulafono faʻatonutonu i tulaga faavaomalo o le mautinoa le saogalemu ma le filemu ina ua maeʻa taua e lua a le lalolagi.

I lenei faʻaliga, 30 tusitusiga na faʻataʻatia mai, lea mo le taimi muamua i le talafaʻasolopito o tagata e tatau ona faʻatatau i tagata uma - tusa lava pe o le a le atunuʻu, lotu, itupa, tausaga etc. Pologa ma fefaatauaiga pologa, saolotoga e faaali ai manatu, saolotoga o tapuaiga, ma isi. I le 1966, na faalauiloa ai foi e le UN isi maliega e lua: o le Feagaiga Faavaomalo i Aia Tatau ma Upufai faaupufai ma le Feagaiga Faavaomalo i Tamaoaiga, Aia tatau faaleagafesootai ma faaleaganuu. Faʻatasi ma le UDHR na latou fausiaina le "Tulafono Faʻavaomalo o Aia Tatau a Tagata". I se faʻaopopoga, o loʻo iai foʻi faʻaopoopo tauaofiaga a Malo Aufaatasi, pei o le Geneva Refugee Convention poʻo le Convention on the Rights of the Child.

Fua ma tiute faʻatatau i aia tatau a tagata

O le tagata lava ia aia tatau a tagata mai nei maliega mafai masani vaevaeina i 3 fua. O le vaega muamua o loʻo atagia mai ai le saolotoga o upufai ma malo. Tulaga lua aofia ai tamaoaiga, agafesootai ma faaleaganuu aia tatau a tagata. O aia tatau tuʻufaʻatasi (aia a vaega) i le isi itu tulaga lona tolu.

O le tagata faʻatutuina nei aia tatau a tagata o le setete taʻitasi, lea e tatau ona tausisi i nisi o mea e ao ona fai. O le tiute muamua o setete o le tiute e faʻaaloalo, o lona uiga, setete tatau ona faʻaaloalo i aia tatau a tagata. O le tiute e puipuia o le tiute lona lua lea e taua e le tulafono. Oe tatau ona puipuia le solia o aia tatau a tagata ma afai ua uma ona i ai se soliga, e tatau i le setete ona avatua taui. O le lona tolu tiute o setete o le faia o tuutuuga ina ia mafai ai ona iloaina aia tatau a tagata (mautinoa matafaioi).

Isi tulafono faʻatonutonu ma maliega

I se faʻaopopoga i setete, o le Human Rights Council i Geneva ma le tele o NGOs (eg Human Rights Watch) e siakiina foʻi le usitaʻia o aia tatau a tagata. O le Human Rights Watch e faʻaaogaina le lautele o le atunuʻu e faʻatosina mai mafaufau i soliga o aia tatau a tagata i le tasi lima ma faʻamalosia le faʻamalosia o tagata i faaiuga fai faaupufai i leisi itu. I le faʻaopopoga i tulafono faʻavaomalo faʻatonutonu aia tatau a tagata, o loʻo i ai foʻi isi itulagi aia tatau a tagata soifua ma faʻalapotopotoga, pei o le European Convention on Human Rights ma le European Court of Human Rights, le Aferika Charter o Aia Tatau a Tagata ma Aia Tatau a Tagata ma le American Convention i Aia Tatau a Tagata.

Aia tatau a tagata e taua mataupu taua ua leva ona manumalo. A aunoa ma latou o le a leai se aia i aʻoga, leai se saolotoga o faʻaaliga poʻo lotu, leai se puipuiga mai sauaga, sauaga ma sili atu. E ui lava i le loloto malamalamaʻaga o aia tatau a tagata, soliga ma le amanaʻiaina o aia tatau a tagata faia i aso uma, e oʻo lava i atunuʻu i sisifo. O faʻavaomalo mataʻituina, mauaina ma lipotia o ia mea na tutupu e tele lava ina faia e NGOs (iinei aemaise Amnesty Faʻavaomalo) ma faʻaalia ai, e ui lava i le faʻavaeina o aia tatau, o se tutusa faʻatonutonuina o le usitaʻia e talafeagai.

Photo / Vitio: Shutterstock.

O lenei pou na faia e le Community Option. Auai i totonu ma lafo lau savali!

I LE FUAFUAGA I LE FILIFILIA AUSIA

Tusiaina e Fugalaau

Tuua se Faamatalaga