in

Faiga Faʻapolokiki i le mana faanatinati

O le faʻaaoga sese o le mana atonu o se mea tuai e pei lava o faiga faaupufai. Ae o le a le mea e mafua ai ona ave e tagata? Ma faʻapefea ona faʻaaogaina i se faiga faʻapitoa? E i ai le malosiaga e uiga i le mafuaʻaga moni e alu i faiga faaupufai?

le faia o leo

O le upu mana e le o maua i ona taimi sili ona lelei i le taimi nei. I le avea ai o se tulafono, o le mana e fesoʻotaʻi ma le faʻatauvalea, le mautonu ma le faʻamalosia. Ae o le naʻo le afa o le tala. E mafai foi ona malamalama le mana o se auala e fai pe faʻaosofia ai se mea.

O le suesuega a Stanford
O se suʻesuʻega faʻapitoa mai le tausaga 1971, lea na faʻataʻatitia ai sootaga faʻaletino i totonu o se falepuipui, e faʻaalia ai le manaʻo o le tagata e pule i luga o isi. Na filifili le au suʻesuʻe e ala i tupe siliva pe a fai o se tagata suʻesuʻe o se leoleo poʻo se pagota. I le gasologa o le taʻaloga taʻalo, o tagata na auai (tofotofoina mo le mafaufau ma le soifua maloloina) na atiina ae ma ni nai tuusaunoaga i leoleo-fia aai ma pagota tuʻufaʻatasia. A maeʻa le agaleaga, e tatau ona taofi le suʻega. I le taimi nei, na pueina i ni nai taimi.

I le latalata atu i le asiasiga, o le malosi - i le vaega o le malosi faapea foi ma le leai o se malosi - e mafai ona mautinoa. I le avea ai o se tulafono, e tuʻuina atu ma le lotomalie e tagata le pule pe a latou mauaina se mea talafeagai. E mafai ona fai lenei mea e uiga i le malupuipuia, puipuiga, se tupe maua faifai pea, ae o le faʻatulagaga foi. I le taimi lava e tasi, o le faʻaaogaina o le malosiaga e mafai ona avea ma se mea lelei. I lana tusi "O le mataupu tau le mafaufau o le mana," o le faiaoga le mafaufau ma le pulega taumafai Michael Schmitz e alu i le sailiga o le mana o lana auaunaga i luga o le eleele ma faapea mai: "fafaga le Mana i luga lava e faamalosia ai le tagata lava ia-aoga ma le taua faaletagata lava ia .. E maua ai le faʻaaloalo, faʻaaloalogia, mulimuli ".
E oo lava i le fomai iloga o Susan Fiske o le University of Princeton e mafai ona tauamiotonuina le sailia lelei o le mana: "E faateleina e le malosiaga le saolotoga o le tagata lava ia e fai ai, faaosofiaga ae le o le tulaga o le va fealoai." I le taimi nei, e matua lelei lava.
O le isi mea moni e faʻapea, o tagata i tulaga o malosiaga e masani ona faʻamaualugaina o latou tomai, maua ni tulaga lamatia sili atu, ma le amanaia isi manatu faapea foi ma isi tagata. E pei o le eseesega o le faʻaogaina o tagata suʻesuʻe o le mafaufau, i le tasi itu e foliga mai latou te ioeina: o le malosiaga e suia ai uiga o se tagata soifua.

"Ou te manatu e tatau i taitai ona lagona latou te le maua lo latou malosi, ae ua tuuina atu ia i latou e isi (e ala i palota) ma e mafai ona tolopoina (e ala i le palota)."

Le feteenaʻiga o le mana

E tusa ai ma le lauiloa o le psychist Dacher Keltner o le Iunivesite o Berkeley, o le poto masani o le malosiaga e mafai ona faamatalaina o se faagasologa lea "e tatala ai e se tasi le ulu o lona ulu ma aveese le vaega e taua faapitoa mo le lagona alofa ma amioga talafeagai." I lana tusi "The Paradox o le mana "na ia liliu ai lo tatou Machiavellian, ma le faatosinaina le ata o le mana i luga o lona ulu ma faamatala ai se mea na tupu i le mafaufau o le mafaufau e pei o le" le faamaoni o le mana ". E tusa Keltner ua maua muamua e ala i le soifuaga lautele le atamai ma le mana empathic. Ae peitai, faatasi ai ma le faateleina o Machtberauschung tagata amiotonu le aveesea o na uiga e ala i mea na ia maua lona mana. ua tonu e tusa mana Keltner le o le tomai e galue ai sauā ma e saua, ae ia faia mea lelei mo isi. O se manatu manaia.

I soʻo se tulaga, o le mana o se malosiaga e le faʻamalosia e ono mafai ai e se tagata ona ita i tulaga ogaoga. Faʻaopopo i lena mea nisi mea faʻapitoa, e pei o le lautele lautele o le le tonu, faʻalumaina ma le leai o se ola, e aofia ai se sosaiete atoa. Mo se faʻataʻitaʻiga, Hitler poʻo Stalin, faʻatasi ai ma nisi 50 poʻo 20 miliona tagata na afaina, faʻaalia ma le faʻaaliaina lenei mea ia i matou.
O le mea moni, o lo tatou paneta sa i ai pea ma e tamaoaiga i faiga faʻapolokiki. Ma e le gata i Aferika, o le ogatotonu poʻo le itu i Sasae. O le talafaasolopito o Europa e tele foi mea e ofo atu iinei. Matou te matua galo uma lava le tulaga faaupufai o Europa i le afa muamua o le 20. I le senituri lona 20, o tagata popoto na matuā faʻamalamalamaina e aunoa ma se taulaga mo lo latou lava ola ma o loʻo faʻafefeina e le tasi le isi i a latou faʻalavelave. Mafaufau i le Romania (Ceausescu), Sepania (Franco), Eleni (Ioannidis), Italia (Mussolini), Estonia (Pats), Lithuania (Smetona) poʻo Potukale (Salazar). O le mea moni e pei o le aso nei e fesoʻotaʻi ma le Peresetene Peretania Lukashenko e fia talanoa e uiga i le "taʻitaʻi mulimuli o Europa", e oʻo lava ina faʻalauteleina sina faʻamoemoe i le feagai ai ma lenei mea.

Matafaioi po o avanoa?

Ae faʻafefea ona sili atu le malosi o le malosi o le malosi, lea e masani ona le mafai ona faʻaaogaina tagata? O a mea e iloa ai pe o le mana e mafai ona iloa o se tiute poʻo se avanoa patino mo le faʻatamaoaigaina o le tagata lava ia?
Na suʻesuʻe e le fomaʻi o le mafaufau o Annika Scholl mai le Iunivesite o Tübingen lenei fesili mo sina taimi ma taʻua ai ni itu taua se tolu: "Pe o le pule ua malamalama o le tiute poʻo le avanoa e faalagolago i le aganuu, le tagata aemaise lava le tulaga mausali". (silasila i le atigipusa faʻamatalaga) O se auiliiliga manaia o le "i aganuu i Sisifo, e malamalama tagata i le mana ae o se avanoa, nai lo le tiute i aganuu i Sasae mamao," o le tala lea a Scholl.

Tulaga faʻatulafonoina, faʻatonutonuina & manino

Pe o le mana e lelei ai tagata (e mafai!) Pe suia mo le leaga, ae e na o sina vaega o lona uiga e faalagolago. Leai se mea e sili atu le taua o tulaga faʻaagafesootai lea e galue ai se pule. O se tagata lauiloa ma le naunautai o lenei suʻesuʻega, o Philip Zimbardo, o le polofesa ua faʻamalolo o le mafaufau i le American Stanford University. Faatasi ai ma lona lauiloa o Falepuipui i Stanford, na ia faʻamalosi ma faʻamalosi pea le faʻamaonia o tagata e le mafai ona teena faaosoosoga o le mana. Mo ia, na o le pau lava le vaifofo lelei e faasaga i le faaoolima o le mana o ni tulafono manino, faʻavaeina manino, tatala ma faʻaauau le tali atu i soo se tulaga.

Na iloa foi e Joris Lammers o le Iunivesite o Cologne, mataupu sili ona taua i le tulaga lautele: "Ou te manatu e tatau i taitai ona lagona latou te le maua lo latou malosi, ae na tuuina atu ia i latou e isi (e ala i palota) ma toe foi (e ala i le filifilia ) e mafai ona toe faaui i tua ". I se isi faaupuga, o le mana e manaomia e le legitimacy ma pulea e aloese mai i le lima. "E tusa lava po o pule e vaai i lenei mea pe leai foi, faatasi ai ma isi mea, i se tetee malosi, o se faitioga ogaoga, ma le naunautai o le faitau aofai e faaalia faasaga i le le tonu," o le tala lea a Lammers.
O le auala e sili ona lelei e faʻaleagaina ai le malosi e foliga mai o le faatemokalasi lava ia. Legitimation (e ala i palota), pulea (e ala i le vavaeeseina o mana) ma le manino (e ala i ala o faasalalauga) o loo taula i ai, e le itiiti ifo i le tulaga. Ma afai o loʻo misi lenei mea, e tatau ona e faia.

O le mana i luga o le ala
O se tulaga o le mana e mafai ona malamalama o se tiute ma / poʻo se avanoa. Matafaioi iinei o lona uiga o se tautinoga ile loto i tagata e umia le pule. Avanoa o le aafiaga o le saolotoga poʻo avanoa. Suesuega e faailoa ai o mea eseese e aafia ai le auala e malamalama ai tagata ma faatino se tulaga o le mana:

(1) Aganuʻu: I aganuʻu i Sisifo, e manatu tagata i le mana o se avanoa ae le o le tiute i aganuu i Sasae. O le mea e ono masalomia, o lenei mea e masani ona aʻafia i tulaga faatauaina e taatele i totonu o se aganuu.
(2) Faʻamaumauga a le tagata lava ia: O tulaga taua a le tagata lava ia e taua foi lona taua. Tagata e iai tulaga taua - mo se faʻataʻitaʻiga, o loʻo faʻapipiʻi taua tele i le soifua manuia o isi - malamalama i le mana ae le o le tiute. Tagata taʻitoʻatasi ei ai tulaga faatauaina a le tagata lava ia - o ē, mo se faʻataʻitaʻiga, latou te tuʻuina le taua tele io latou lava setete o le soifua maloloina - foliga mai e malamalama i le mana nai lo avanoa.
(3) O le sima: O le sima e mafai ona sili atu le taua nai lo uiga. sa mafai ona tatou faaalia ai, mo se faataitaiga: malamalama Malosi latou le mana i totonu o se vaega lea o le tiutetauave pe afai latou matuā faailoa ai ma lenei vaega. I se aotelega, afai e te mafaufau i le "matou" nai lo le "aʻu".

Dr. Annika Scholl, Sui Ulu ole Vaega ole Galulue Galulue Galulue, Leibniz Institute for Knowledge Media (IWM), Tübingen - Siamani

Photo / Vitio: Shutterstock.

Tusiaina e Veronika Janyrova

Tuua se Faamatalaga