Ný aðskilnað valds: tími til endurskipulagningar valds

Síðan 1970 árin - í Austurríki síðan á miðju 1980 árunum - hefur viðvörun efnahagsstefnunnar verið „afreglun og einkavæðing“. Það virtist vera panacea að auka framleiðni ríkisfyrirtækja. Í næstum öllum atvinnugreinum var krafist afturköllunar á reglugerð ríkisins.

(Heimurinn) reglan á fjármálamörkuðum

Að sögn Stefan Schulmeister, hagfræðings hjá wifo, var líklegt að afnám reglugerða á fjármálamörkuðum var: „Þótt nánast full atvinna ríkti á 1950 og 1960 árunum var varla atvinnuleysi ungmenna eða ótrygg atvinnuform, í dag eru milljónir ungmenna án vinnu og jafnvel með fólki. stöðug atvinna er í hégómlegri leit að góðu húsnæði. “Hann rekur þessa þróun að verulegu leyti frjálshyggju fjármálageirans og þar af leiðandi framgang fjármálakapítalismans. Tilheyrandi sveiflukennt gengi, vöruverð, hlutabréfaverð og vextir opna fyrir spákaupmenn fyrir fjárhagslega tæknilega pókerumferð. Þannig skapaði það sitt eigið fé fjárfestingarbankamanna, sem hefur framúrskarandi getu til að geta sér til gagnvart gjaldmiðlum, heftum eða heilum ríkjum, og með því að smella með músinni færist 67-falt heimsframleiðslunnar. Hagnaðarhreyfing fyrirtækjanna færðist þannig frá raunverulegu yfir í fjármálahagkerfið, þar sem raunverulegar fjárfestingar - þar sem minna ábatasamir - lækkuðu sem og atvinnusköpun.

"Menning og vísindi geta aðeins þróað möguleika sína og veitt nauðsynlegar nýstárlegar hvatir ef drifkraftur þeirra er ekki borinn af viðskiptahagsmunum hagkerfisins eða breyttum valdahagsmunum stjórnmálanna."
Rudolf Steiner (1861-1925) varðandi aðskilnað valds

Áhugamálastefna á móti anddyri

Í grundvallaratriðum er rétt að taka það fram hér að málsvörn og stjórnmál eru bæði lögmæt og æskileg í fleirtöluþjóðfélagi. Þau hafa stöðugleika vegna þess að þau skapa jafnvægi hagsmuna milli ólíkra hópa í samfélaginu. Síðast en ekki síst er hagsmunastefna einnig lögfest og er löglega verndað, til dæmis með samkomu, félagi og tjáningarfrelsi. Stuðningsmenn frjálslyndrar sýn á samfélagið gera jafnvel ráð fyrir að það sé samkeppni einstakra hagsmuna sem skapi almannaheill og að framtíðarhæfni lýðræðissamfélags sé mæld með fjölbreytileika og áhrifum skipulagðra hagsmuna þess. En þó samtök, hólf og stéttarfélög tjái sig á almannafæri, þá starfa anddyrar oft í leynd.
Gagnrýnendur, svona Corporate Europe Observatory, hollensk samtök, sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni og leita að vali á valdastjórnun í fyrirtækjum, sakar anddyri um að hafa versnað félagslegt misrétti og eyðilagt umhverfið. Þeir krefjast þess að efnahagslegu anddyri verði ýtt aftur til að takast á við alþjóðleg mál eins og fátækt, loftslagsbreytingar, félagslegt óréttlæti, hungur og niðurbrot umhverfisins.
Austurríkismenn eru líklegri til að tilheyra seinni hópnum. Samkvæmt austurrísku lobbying skýrslunni 2013 45 prósent íbúanna tengjast lobbying við mútugreiðslu, íhlutun, samráð, bræðralag og áhrif á stjórnmálamenn. Skýrslan gerir það ljóst að lítil og meðalstór fyrirtæki, félagasamtök og klúbbar hafa greinilega misst áhrif í baráttunni við anddyri gagnvart fyrirtækjum, alþjóðlegum fjármálageirum, en einnig gegn eigin ríkisstjórn á undanförnum árum.
En hvar liggja mörkin milli lögmætrar og óviðurkenndra framsetningra hagsmuna? Þessi mörk eru líklega minni í leit að einstaklingum og sérhagsmunum sjálfum en með þeim hætti sem þeim er beitt. Efnisskrá lobbyistanna er allt frá blaðamannafundum, upplýsingaherferðum, sýnikennslu til fóðrunar varamanna og stjórnarmanna, verndarvæng, fjárkúgun og spillingu. Svokallaðir almannahagsmunahópar vita líka hvernig þeir geta felulagt einstaka hagsmuni sem hagsmuni almennings.
Gegn öfgakenndu, ólöglegu formi lobbyings er refsikerfið. Vandinn við að koma í anddyri - fyrir utan erfiða rekjanleika dómstóla - er umfram allt gráa svæðið milli löglegra, en óviðurkenndra, dulinna aðferða.
Almennt er litið á meira gegnsæi sem uppskrift gegn óviðurkenndri hagsmunastefnu. Þetta felur í sér upplýsingagjöf um hagsmuni og efnahagsleg samskipti opinberra embættismanna og fyrirtækja eða samtaka, upplýsingagjöf um viðbótarstarfsemi þeirra og tekjur eða skyldubundna skráningu í anddyrisskrá. Oft er einnig krafist biðtíma hjá fráfarandi stjórnmálastjórum til að sporna gegn úthlutun embætta til áhrifamikilla stjórnmálamanna.

Aðgreining valds (aðgreining valds í Sviss og Austurríki) er dreifing ríkisvalds yfir nokkur ríkisstofnanir í þeim tilgangi að takmarka völd og tryggja frelsi og jafnrétti. Samkvæmt sögulegu líkani aðskilnaðar valds er venjulega átt við þrjú völd löggjafarvalds, framkvæmdarvalds og dómsvalds.

Gagnsæi - já, en

Í Austurríki er 1. Þann 1. janúar síðastliðinn tók 2013 gildi ný lög um anddyri sem skylda móttökufyrirtæki og fyrirtæki sem starfa í anddyri til að skrá sig og lúta að siðareglum. Til viðbótar við gögn fyrirtækisins og starfsmanna verður að tilgreina viðskiptavininn og umsamið umfang ábyrgðar fyrir hverja lobbying röð. Eini gallinn: Þessi hluti anddyrisskrárinnar er ekki sýnilegur almenningi.
Eins og er birtast 64 stofnanir með 150 skráða anddyri og 106 fyrirtæki með eigin innréttingar 619 á austurríska lobbying skránni.
Gagnrýni á nýja anddyri skrá kemur meðal annars frá Samtök austurrískra málefna (ÖPAV) sjálft - það er anddyri lobbyistanna. Feri Thierry, forseti samtakanna, gagnrýnir það umfram allt óljóst orðalag laganna sem og þá staðreynd að lögin misstu af markmiði sínu, yfirlit yfir alla lobbyista og hagsmunafulltrúa í Austurríki, missti af skýrum hætti: „við áætlum að það í Austurríki sé um 2.500 í fullu starfi Hagsmunaaðilar eru til. Langflestir þeirra falla ekki undir skráningarskyldu “.

"Kannski ætti að stríða þessum hesti frá hinni hliðinni: Opinberir aðilar ættu að upplýsa um tengsl sín við lobbyists."
Marion Breitschopf, meineabgeordneten.at, með tilliti til nýs aðskilnaðar valds.

Marion Breitschopf frá austurríska pallinum meineabgeordneten.at, gagnsæi gagnagrunnur fyrir stjórnmálamenn, bendir einnig á að það væri mikilvægt fyrir Austurríki að í raun allir lobbyistar, þar með talinn hagsmunasamtök, lögfræðingar og félagasamtök, birtust á skránni. Henni finnst erfitt að upplýsa um einstök fyrirmæli eða viðskiptavini frá þjónustuaðilanum: „Kannski ætti að stríða þessum hesti frá hinni hliðinni: Opinber yfirvöld ættu að upplýsa um tengsl sín við anddyri. Skref í þessa átt væri „löggjafarsporið“, sem er skjalasnið fyrir lagatexta, þar sem í ljós kemur hvaða hlutar textans koma hvaðan.

Aðgreining valds: Anddyri atvinnugreinarinnar í Brussel

Á evrópskum vettvangi heyrir maður gjarnan um heila lobbying atvinnugrein sem hefur fest sig í sessi í Brussel. Reyndar hefur 2011 skráð 6.500 móttökustofnanir í XNUMX - svo ekki sé minnst á sjálfboðavinnu - skrár yfir stofnanir Evrópu. Transparency International áætlar fjölda þeirra á 12.000.
Stofnanir ESB eru örugglega kærkomið markmið lobbyists. Alþjóðlega í undirbúningsfasa tilskipunar um varðveislu gagna barst framkvæmdastjórn Evrópusambandsins tillögur um breytingar í gegnum 3.000. Hægt er að skoða sum 70 um evrópska pallinn lobbyplag.eu og hægt er að spyrja bókstaflegra samsvörunar við tilskipunina með því að smella með músinni. A opinber.
Sérfræðingahópar framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins eru einnig sérstakt vandamál.skýrsla sem birt var í nóvember 2013 gefur djúpa innsýn í störf framkvæmdastjórnar ESB. Þannig er það í Brussel reyndar algengt að fulltrúar fjármálageirans ráðleggi framkvæmdastjórninni um stjórnunarmál á fjármálamarkaði, fjarskiptafyrirtæki um gagnavernd, bjórfyrirtæki um áfengisstefnu og olíufélög um loftslagsmál.
Skýrslan leiðir til dæmis í ljós að sérfræðingahópar TAXUD sem bera ábyrgð á skattlagningu eru skipaðir 80 prósent fulltrúum fyrirtækja og aðeins þremur prósentum litlum og meðalstórum fulltrúum og einum prósent fulltrúa stéttarfélaganna.
Milli Framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins og Evrópuþings geisar því hljóðlaust stríð milli gagnrýnenda anddyri og -befürwortern. Í nóvember frystu mikilvægir þingmenn fjárhagsáætlun 2011 fyrir þessa sérfræðihópa og hvöttu framkvæmdastjórnina til að tryggja fjögur meginreglur þegar þeir nota sérfræðihópa: engin yfirráð fyrirtækja, engir lobbyistar sem óháðir ráðgjafar, opin boð um þátttöku og fullt gagnsæi. Efnahagsreikningur sem kom út árið eftir var afar slæmur.

Spilling sem öfgafull form

Austurríska alríkisstjórnin hefur fengið rækilega jákvæða vitnisburð í fyrstu skýrslunni um spillingu framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins fyrir „skýrar viðleitni til að berjast gegn spillingu“. Til dæmis metur skýrslan lagabreytingar undanfarinna ára (til dæmis lög um flokk 2012, lögum um spillingu 2012, andlitslög á 2013) og störf efnahags- og spillingarlögmanns (WKStA) og alríkislögregluembættisins (BAK) sem mjög jákvæð. Sömuleiðis eru siðareglurnar fyrir alla austurríska embættismenn, „ábyrgðin liggja hjá mér“, svo og skuldbinding Austurríkis við alþjóðavettvanginn, jákvæðar nefndar, svo sem virkur stuðningur við stofnun Alþjóðlegu spillingarakademíunnar IACA.
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins sér þörf á aðgerðum í því að stuðningsmenn austurríska spillingarinnar í WKStA og BAK lúta fyrirmælum dómsmálaráðherra, þeir hafa lítið tækifæri til að afla fjárhagsupplýsinga - lykilorðs bankaleynd - sem og þess að skýrslur um viðbótartekjur embættismanna og háttsettra ráðamanna engin endurskoðun og því eru rangar upplýsingar ekki háðar refsiaðgerðum.
Án þess að gera lítið úr þessari gagnrýni stendur skýrslan engu að síður í mótsögn við almenningsálitið í landinu. Þegar öllu er á botninn hvolft samkvæmt síðustu könnun Eurobarometer frá árinu 2013 66 prósent Austurríkismanna telja að spilling sé útbreidd í sínu landi. Þrátt fyrir að meðaltal ESB fyrir þetta mat sé 76 prósent er niðurstaðan enn áhyggjufull. Í sömu könnun kom einnig fram að Austurríki er eina landið í ESB þar sem tiltölulega hátt hlutfall íbúanna - næstum þriðjungur - telur lögmætt að veita greiða eða þjónustu við embættismann í staðinn fyrir opinbera þjónustu að gefa gjöf.

Aðgreining valds: fjölbreytileiki fjölmiðla gegn einfaldleika skoðana

Í millitíðinni fylgja fjölmiðlar einnig lögum um markaðinn og þar af leiðandi mynstrinu í heildarferlum efnahagslegs samþjöppunar. Varðandi samþjöppun fjölmiðla er Austurríki hins vegar alþjóðlegt sérstakt tilfelli. Í engu öðru Evrópulandi er fjölbreytni dagblaða eins lítil og í Austurríki. Þó að hér á landi séu samtals um 17 dagblöð á markaðnum, þá eru sex mikilvægustu þeirra nú þegar með meirihlutann - nefnilega 93 prósent - af lesendahópnum. Það að þessi sex dagblöð koma frá aðeins þremur útgáfufyrirtækjum - Mediaprint (Krone, Kurier), Styria (Kleine Zeitung, Die Presse, Wirtschaftsblatt) og Fellner Medien GmbH (Austurríki) - er nokkuð skammarlegt hvað varðar lýðræðisstefnu.

"Til þess að borgarar geti myndað almenningsálit þarf mikla sjálfstæða almenningsálit."
Wolfgang Hasenhütl, frumkvæðisverndarmiðill og fjölbreytileiki í útgáfu

Það getur varla verið spurning um fjölbreytni skoðana miðað við þessar aðstæður. Af áhyggjum af fjölbreytileika fjölmiðla og álitsgerðum í Austurríki myndaði útgefandinn Wolfgang Hasenhütl frumkvæði að varðveislu fjölmiðla og útgáfu fjölbreytileika í Austurríki árið 2012. „Við erum þeirrar skoðunar að Austurríki geri mikinn lýðræðis-pólitískan skaða með þessari sameiningar skoðana. Til þess að borgarar geti myndað almenningsálit þarf mikla sjálfstæða almenningsálit, “sagði Hasenhütl, talsmaður frumkvæðisins.
Á evrópskum vettvangi hafa European Alternatives, samevrópsk samtök um virkan ríkisborgararétt og Alliance Internationale de Journalistes tekið upp þemað og unnið að því að mynda net síðan 2010 Evrópskt frumkvæði að fjölmiðlum (EIMP). Það sameinir stofnanir, fjölmiðla og fagfélög víðsvegar um Evrópu með það markmið að stuðla að evrópskt borgaraátak (ECI) þar sem krafist er stofnunar ESB tilskipunar um fjölmiðlun fjölmiðla. Framtakið þarf enn 860.000 undirskriftir til að geta lagt fram tillögu að ESB tilskipun til framkvæmdastjórnar ESB og þar með hafið löggjafarferli.

Annað kjarnavandamál fjölmiðlalandslagsins er mikil efnahagsleg háð útgefendum af auglýsingasölu. Þar sem sala prentmiðla, sem og hvers kyns fjármögnun fréttamanna, aðeins lítið brot af raunkostnaði, er efnahagslegt háð auglýsingasölu gríðarlega mikil. Óæskilegu aukaverkanirnar fela í sér óskýra heimildir eða þá staðreynd að skýrsla er of oft eingöngu byggð á efnahagslegum hagsmunum og háð. Þannig er í vaxandi mæli verið að selja birt álit sem almenningsálit. Á sama tíma leggja fyrirtæki og viðskiptasamtök blaðamenn til liðs við pressuferðir, prófbíla eða samvinnutilboð. Listi yfir framboð er langur og felur í sér skýra hættu á hagsmunaárekstrum. Línan milli PR og blaðamennsku verður æ óljósari.
Erfitt er að vanmeta mikilvægi fjölmiðla fyrir starfsemi lýðræðis. Eftirlit með starfsemi ríkisstofnana, til dæmis, er eitt mikilvægasta verkefni þeirra. Samt sem áður gegna þeir lykilhlutverki við mótun stjórnmálaskoðana með því að gera mismunandi afstöðu ólíkra þjóðfélagshópa gagnsæ og sannreyna trúverðugleika þeirra. Þeir skapa kynningu og eru sjálfir flutningsmenn almenningsálitanna.
Fyrir vikið eru fjölmiðlar því miður of oft teknir af stefnunni. „Austurrískir ráðherrar nota auglýsingafjárveitingar ráðuneyta sinna í kosningabaráttunni til að auglýsa afrek sín, til að fægja ímynd sína og til að fá forskot á stjórnmálasamkeppnina,“ sögðu samtökin til eflingar rannsóknar- og gagna blaðamennsku. Auglýsingafjárveitingar ráðuneytanna, landa, opinberra fyrirtækja og stofnana sem notaðar eru vegna þessa nema meira en 200 milljónir evra á ári. Að auki er heildarfréttatilkynningin um 10,8 milljónir, sem dreift var í 2013, tiltölulega lítil.
Í Þýskalandi kallar stjórnlagadómstóll alríkisins þessa framkvæmd „óhæfilega auglýsingaherferð“, meðal annars vegna þess að útgjöld til auglýsinga á kosningaárum hafa í gegnum tíðina aukist gegnheill og því er varasam, skilvirk og efnahagsleg notkun opinberra sjóða varla réttlætanleg.

Fíknissambandið milli stjórnmála og fjölmiðla magnast einnig af því að í Austurríki ber forstöðumaður ríkisstjórnarinnar megin ábyrgð á fjölmiðlum. „Þetta umhverfisáhrif svonefnds fjórða valds er ekki að finna í slíku formi í neinu öðru landi í Evrópu með svo miklum styrk. Venjulega er fjölmiðladeildin staðsett um það bil í menningarmálaráðuneytum, “sagði Wolfgang Hasenhütl, talsmaður frumkvæðis um varðveislu fjölmiðla og útgáfu fjölbreytileika. Það er engin tilviljun að megináskorun frumkvæðisins er víðtækt byggð, efnahagslega sjálfstætt og ótengd fjölmiðlalandslag sem vinnur gegn núverandi háðsábyrgð fjölmiðla og stjórnmála og þjónar nútímalýðræði.
Öll þessi þróun kallar á nýjan aðskilnað valds, endurskipulagningu og sundurliðun samskipta stjórnmála, viðskipta og fjölmiðla. Áhyggjur af yfirburði hagkerfisins yfir samfélaginu og stjórnmálum eru hins vegar mjög, mjög gamlar. Forgang hagfræðinnar er fyrirbæri sem hefur þegar gert gráum hugsendum eins og Montesquieu, Karl Marx, Karl Polanyi og Carl Amery vaxandi.

Photo / Video: Shutterstock, Valkostur fjölmiðla.