NEW YORK, Iunaite Setete - O se feagaiga faʻasolopito o le vasa UN ua toetoe lava a maeʻa ona malilie i le Malo Aufaatasi Luasefulu tausaga o feutagaiga. O le a fa'avasegaina fa'atekinisi ma fa'aliliu le tusitusiga a'o le'i talia aloa'ia i se isi fonotaga. O lenei feagaiga o se manumalo tele mo le faasaoina o gataifale ma o se faailoga taua o loʻo galue pea multilateralism i se lalolagi ua fevaevaeaʻi.
O le maliliega o lenei konekarate o loʻo tausia le 30 × 30 sini - Puipuia le 30% o sami o le lalolagi i le 2030 - olaola. O lo'o ofoina mai ai se auala e fa'atupuina ai nofoaga atoatoa pe sili ona puipuia i ogasami o le lalolagi. O lo'o iai pea fa'aletonu i tusitusiga ma e mana'omia e le malo ona fa'amautinoaina o lo'o fa'atinoina lelei ma sa'o le feagaiga ina ia mafai ai ona fa'atatauina o se feagaiga fa'atauva'a moni.
DR. Laura Meller, Oceans Campaigner, Greenpeace Nordic, fai mai Niu Ioka:
“O se aso iloga lenei mo le faasao ma o se faailoga e faapea i se lalolagi fevaevaeai, o le faasaoina o le natura ma tagata e mafai ona manumalo i geopolitics. Matou te faamalo atu i atunuu mo le sailia o se maliega, tuu ese feeseeseaiga ma fausia se feagaiga e mafai ai ona tatou puipuia ogasami, fausia lo tatou maufetuunaʻi i suiga o le tau, ma puipuia le ola ma le ola o le faitau piliona o tagata.
“Ua mafai nei ona tatou see ese mai le talanoa i le faia o suiga moni i le sami. E tatau i atunu'u ona talia aloaia le feagaiga ma fa'amaonia i se taimi vave e mafai ai ona fa'atino, ona tu'uina atu lea o fa'asao puipuia atoatoa o le gataifale e mana'omia e lo tatou paneta. O lo'o fa'asolo pea le uati e momoli 30×30. O loʻo totoe le afa sefulu tausaga ma e le mafai ona matou faʻamalieina."
O le High Ambition Coalition, lea e aofia ai le EU, US ma Peretania, ma Saina, sa avea ma taʻaloga autu i le fefaʻatauaʻiga. I nai aso talu ai o talanoaga, na faʻaalia uma e i laʻua le naunau e faʻafefe ma faʻatupu faʻatasi nai lo le luluina o fevaevaeaʻiga. O Atumotu Laiti ua faʻaalia le taʻitaʻiga i le faagasologa atoa ma le G77 na paeonia ina ia mautinoa e mafai ona faʻatinoina le feagaiga i se faiga saʻo ma tutusa.
O le fefa'asoaa'i sa'o o fa'amanuiaga tau tupe mai puna'oa fa'atupu o le gataifale ose itu taua tele. Na faatoa faamanino mai lea i le aso mulimuli o feutagaiga. O le vaega o le gataifale puipuia vaega o le feagaiga e aveesea ai le malepe o faaiuga fai faavae ua le mafai ona puipuia ogasami e ala i faalapotopotoga faaitulagi o iai nei e pei o le Antarctic Ocean Commission. E ui o loo iai pea mataupu tāua i tusitusiga, ae ose feagaiga e mafai ona faaaogā e maua ai se amataga mo le puipuia o le 30% o sami o le lalolagi.
O le 30×30 sini na malilie i ai i le COP15 i meaola eseese e le mafai ona ausia pe a aunoa ma lenei feagaiga iloga. E taua tele le fa'anatinatiina e atunu'u o lenei feagaiga ma amata loa ona galulue e fausia ni vaega tetele o le gataifale puipuia atoatoa e aofia ai le 2030% o sami i le 30.
O lea la ua amata le galuega faigata o le fa'amaonia ma le puipuia o le sami. E tatau ona tatou fausia i luga o lenei malosi e tetee atu ai i faʻamataʻu fou e pei o le eliina o le sami ma taulaʻi i le faia o puipuiga. E silia ma le 5,5 miliona tagata ua sainia se talosaga a Greenpeace e manaʻomia ai se feagaiga malosi. Ose manumalo lea mo i latou uma.
puna
Ata: Greenpeace