Helmut Melzer
Het goede nieuws: we zijn volkomen onschuldig! Onze passie voor snacken wordt al wakker voordat we geboren zijn. “De eerste smaakervaringen worden al in de baarmoeder gemaakt. De samenstelling van het vruchtwater verandert afhankelijk van het dieet van de moeder en de blootstelling aan het milieu. Naast voedingsstoffen bevat het vruchtwater ook smaak- en geurmoleculen die het foetale gevoel van smaakcellen stimuleren", zegt Petra Rust van de afdeling Voedingswetenschappen aan de Universiteit van Wenen - en weet dit te bewijzen: bijvoorbeeld anijszaad producten werden gebruikt bij pasgeborenen en hun moeders tijdens de zwangerschap positieve reacties op de geur van anijs werden onmiddellijk en op de vierde dag na de geboorte waargenomen, terwijl gezichtsuitdrukkingen van afwijzing vaak werden gezien bij pasgeborenen van wie de moeder geen anijsproducten consumeerde.
En afgezien daarvan houden we allemaal van snoep - vanaf de geboorte. Rust: "Klinische observaties van verschillend slikgedrag bij de foetus na injecties van zoete of bittere stoffen in het vruchtwater toonden een voorkeur voor zoete en een afkeer van bittere stoffen. Deze waarnemingen geven een vage indicatie van smaakvoorkeuren, aangezien foetale reacties maar in beperkte mate meetbaar zijn.”
"In de natuur worden zoete stoffen geassocieerd als een goede energiebron, terwijl bittere stoffen worden geassocieerd met toxiciteit."
Petra Rust van de afdeling Voedingswetenschappen, Universiteit van Wenen
De uitleg van de voedingsdeskundige: de aangeboren voorkeur voor snoep is mogelijk geëvolueerd om ervoor te zorgen dat geschikt voedsel voor het dieet wordt geaccepteerd: in de eerste plaats moedermelk. In de natuur worden zoete stoffen geassocieerd als een goede energiebron, terwijl bittere stoffen worden geassocieerd met toxiciteit.
Knabbelaars zijn overigens laatkomers: het vermogen om zout te proeven wordt pas duidelijk rond de vierde levensmaand. Vanaf deze leeftijd kan een voorkeur voor zoute oplossingen boven water worden waargenomen.
Genetische aanleg voor snoep
De passie voor snoep geldt echter niet voor iedereen in dezelfde mate. Petra Rust over de wetenschappelijke achtergrond: “Genetische variatie leidt tot individuele smaakpercepties. Mensen vertonen een genetische aanleg om de voorkeur te geven aan zoete smaken. De menselijke smaakperceptie van zoet wordt gemedieerd door heterodimere G-eiwit-gekoppelde receptoren gecodeerd door TAS1R2 en TAS1R3. Enkele afwijkingen in de nucleotidesequentie kunnen leiden tot een variatie in gevoeligheid voor zoet.”
Slecht: veel vet, veel zout
De smaak heeft in ieder geval een grote invloed op de voedselkeuze, waarbij de zoetheid van het voedsel de grootste invloed heeft op wat kinderen met name willen eten. Maar wat is er eigenlijk zo erg aan snacken – afgezien van suiker? Voedingsdeskundige Rust geeft daar ook informatie over: “Snoep bevat naast suiker meestal te veel laagwaardig vet en dus energie, zoute dingen bevatten natuurlijk ook te veel zout. Daarnaast vindt de consumptie van dergelijke producten meestal onbewust ernaast plaats. De combinatie met televisie- of computerspelletjes – dus onvoldoende lichaamsbeweging – zorgt voor een energie-onevenwichtigheid, wat overgewicht en obesitas in de hand werkt.”
De aanbeveling: snoep is daarom niet het beste tussendoortje, maar aangezien vooral kinderen dol zijn op zoetigheid, kunnen af en toe gezonde zoete hoofdgerechten of fruitige desserts aan het menu worden toegevoegd.
Gezonde alternatieven
Het lijdt geen twijfel dat er eigenlijk geen tekort is aan gezonde alternatieven als het gaat om tussendoortjes. “Groenten en fruit zijn geschikt, maar ook gedroogd fruit, noten, magere, ongezoete of licht gezoete zuivelproducten. Groente en fruit moeten mooi vormgegeven zijn, bijvoorbeeld kindvriendelijke stukken of bijzondere vormen zoals een radimaus of komkommerslang. Als het gaat om noten en gedroogd fruit, moet je op de portiegrootte letten, omdat ze relatief veel energie bevatten”, raadt Rust aan. Er zijn ook tal van producten zoals fruitrepen die al in supermarkten verkrijgbaar zijn. Hier geldt echter hetzelfde: eerst controleren of ze echt redelijk gezond zijn, of net doen alsof.
Ecologische & Sociale Alternatieven
Maar snacken heeft ook wereldwijde betekenis. Bewuste consumptie is ook aan de orde van de dag als het gaat om snoep, tussendoortjes en snackalternatieven. Als je niet geeft om een hoog suiker- of vetgehalte, gebruik dan in ieder geval ecologische en sociale alternatieven. Ze worden al lang aangeboden, de snoepjes waarvan de ingrediënten voornamelijk uit de biologische landbouw komen en zo een bijdrage leveren aan de bescherming van het milieu. Waar moet op worden gelet: regionaal, biologisch, fairtrade en dierenwelzijn.
Bewust snacken
Regionaal
Vanuit ecologisch oogpunt heeft het geen enkele zin om producten over lange afstanden te vervoeren. Let daarom vooral op de herkomst van de betreffende producten, waaronder groenten en fruit. Zo helpt u de CO2-uitstoot van transport te voorkomen.Bio
Zo ja, dan biologisch. Dat geldt niet alleen voor groenten en fruit, maar ook voor veel andere producten die inmiddels in biologische varianten verkrijgbaar zijn. Het aanbod, ook in de gangbare supermarkten, neemt snel toe: zo worden er nu frites gesneden uit biologische aardappelen uit Oostenrijk, gebakken in zonnebloemolie in een ketel en gemaakt zonder kunstmatige toevoegingen - vegetarisch, glutenvrij, lactosevrij.Eerlijke handel
Bij producten en grondstoffen uit armere landen is het belangrijk om een halt toe te roepen aan uitbuitingspraktijken. Met name Fairtrade zet zich in voor eerlijkere lonen en eerlijke werkomstandigheden.Dierenwelzijn & Veganistisch
Vooral veganistische consumenten, maar ook dierenrechtenactivisten letten op passende keurmerken zoals de veganistische bloem. Dit garandeert in ieder geval dat er geen dieren hebben hoeven lijden.verpakking
Sommige keurmerken stellen zeer specifieke verpakkingseisen. Zo kunnen bepaalde verpakkingsmaterialen verboden zijn, zoals gechloreerde koolwaterstoffen of aluminium.
Natuurlijk speelt chocolade een speciale rol bij het snacken. Het belangrijkste bestanddeel naast suiker is cacao, die alleen in armere landen ver weg wordt verbouwd. Uitbuitingspraktijken mogen niet worden aangemoedigd. "In de cacaoproductie maken lange werktijden en zwaar fysiek werk in plaats van scholing deel uit van het dagelijks leven voor de kinderen die daar vaak als slaven werken", zegt Gerhard Riess van de productievakbond PRO-GE. Fairtrade zet zich in voor eerlijke handelsbetrekkingen en eerlijke werkomstandigheden voor de zwaksten in de waardeketen. Hartwig Kirner, directeur van Fairtrade Austria: "Door fairtradechocolade te kopen, steunen consumenten het verbod op uitbuitende kinderarbeid en de implementatie van eerlijke arbeidsomstandigheden!"
Tips: Kinderen & tussendoortjes
Bij een evenwichtige voeding is maximaal tien procent van de dagelijkse energie-inname uit snoep en tussendoortjes te verdragen. Voor kinderen van 4 tot 6 jaar is dit maximaal 150 kcal per dag. Hoe minder snoep, hoe meer ruimte er is voor voedzaam voedsel.
Strategieën voor matige consumptie van snoep, aanbevolen door het Duitse initiatief voor gezonde voeding:
Bepaal samen met uw kind een rantsoen voor twee dagen tot een week. In deze periode beslist het kind zelf hoe het zijn voorraad verdeelt.
Maak met je kind een afspraak om alleen samen naar het "snoepblikje" te gaan.
Maak een specifieke tijd voor snacktijd, b.v. B. na het eten.Plan bewust toetjes of een zoete snack in de middag. Snoep eten voor of in plaats van een maaltijd is taboe.
Voorkom tussendoortjes bij reguliere maaltijden.
Limonades en frisdranken zijn de uitzondering.
Koop slechts een paar snoepjes, zorg voor aantrekkelijke alternatieven.
Spreek een kleinigheidje af voordat je gaat winkelen, zodat je kind weet dat het er een kan krijgen zonder te zeuren
snoep krijgt.Vermijd zinnen als "Eerst de groenten, dan is er iets zoets", want
dit verhoogt de waarde van het snoepje.Gebruik natuurlijke zoetheid
De voorkeur voor de zoete smaak is aangeboren. Hoe zoet een voedingsmiddel wordt ervaren, hangt echter uitsluitend af van ervaring. Laat uw kind wennen aan matig gezoete voedingsmiddelen. Om de zoetheidsdrempel te verlagen, kunt u de opgegeven hoeveelheid suiker verminderen, bijvoorbeeld bij het bereiden van taarten en desserts. Met natuurlijk zoete voedingsmiddelen zoals vers of gedroogd fruit of zuivelproducten met gepureerd fruit kan de behoefte aan zoetigheid vaak worden bevredigd. Ze leveren ook een aantal waardevolle ingrediënten zoals vitamines en mineralen.
Alternatieve zoetstoffen
Zoetstoffen zoals honing, dikke sappen of hele rietsuiker bieden geen voordelen ten opzichte van gewone tafelsuiker. Zelfs zoetstoffen zijn geen vervanging. Hoewel ze net als suiker geen of weinig calorieën bevatten, bevorderen ze de gewenning aan de zoete smaak.
Herken "verborgen" suiker
Een blik op de ingrediëntenlijst laat zien hoeveel suiker er in voedsel zit. Hoe hoger de suiker wordt vermeld, hoe meer het bevat. Het verschuilt zich achter termen die soms minder vaak voorkomen, zoals de volgende lijst laat zien:
Sucrose = kristalsuiker/huishoudsuiker
Glucose = druivensuiker
Glucosestroop = glucose en water
Dextrose = druivensuiker
Invertsuiker = glucose en fructose
Maltose = moutsuiker
Fructose = fruitsuiker
Lactose = melksuiker
