შეიცვალოს გარემოსდაცვითი ცნობიერება, ეს შესაძლებელია?

კვლევებმა აჩვენა, რომ გარემოსდაცვითი ინფორმირებულობა გადამწყვეტია მხოლოდ კლიმატის-ქცევითი ხასიათის ქცევის ცვლილების მხოლოდ ათ პროცენტში.

ამ ზაფხულს ყველამ იწუწუნა სიცხე და ზოგიერთმა მართლა განიცადა. ამ დროისთვის, ადამიანების უმეტესობა აცნობიერებს, რომ ტემპერატურის მომატება დაკავშირებულია კლიმატის ცვლილებასთან. მიუხედავად ამისა, ისინი ყოველდღე მიდიან სამუშაოდ და თვითმფრინავით მიდიან თვითმფრინავში Holiday, ეს გამოწვეულია ცოდნის არარსებობის, სტიმულირების ან სამართლებრივი რეგულაციების არარსებობის გამო? შეიძლება შეიცვალოს გარემოსდაცვითი ცნობიერება?

ეკოლოგიურ ფსიქოლოგიას სხვადასხვა იდეა აქვს იმის შესახებ, თუ რაში სჭირდება ხალხს ქცევის შეცვლა და საზოგადოების გასააქტიურებლად ეკოლოგიურად ქცევის გასული 45 წლების განმავლობაში, ნათქვამია სებასტიან ბამბერგი, ფსიქოლოგი ფსიქოლოგ Bielefeld გერმანიაში. ის 1990 წლებიდან სწავლობდა და ასწავლიდა ამ საკითხს და უკვე განიცადა გარემოსდაცვითი ფსიქოლოგიის ორი ეტაპი.
პირველი ეტაპი, რომელიც მას აანალიზებს, იწყება უკვე 1970 წლებში. ამ დროს, საზოგადოების ცნობიერებაში გარემოს დაბინძურების შედეგები ტყის დაზიანების გამოვლენასთან, მჟავა წვიმის შესახებ მსჯელობით, მარჯნის გაუფერულებით და ანტი-ბირთვული ენერგიის მოძრაობით.

გარემოსდაცვითი ცნობიერების შეცვლა: ქცევა ქცევის შესახებ

იმ დროს ითვლებოდა, რომ გარემოსდაცვითი კრიზისი გამოწვეული იყო ცოდნის ნაკლებობისა და გარემოსდაცვითი ცნობიერების არარსებობის გამო. სებასტიან ბამბერგი: ”იდეა იყო, რომ თუ ადამიანმა იცის რა პრობლემაა, მაშინ ისინი სხვაგვარად იქცევიან.” განათლების კამპანიები ჯერ კიდევ ძალიან პოპულარულია ჩარევა გერმანიის სამინისტროებში, აკვირდება ფსიქოლოგი. 1980 და 1990 წლების მრავალრიცხოვანმა კვლევებმა აჩვენა, რომ გარემოსდაცვითი ცნობიერება გადამწყვეტია ქცევითი ცვლილებების 10% -ში.

”ჩვენთვის ფსიქოლოგები, ეს ნამდვილად არ არის გასაკვირი”, - ამბობს სებასტიან ბამბერგი, რადგან ქცევა პირველ რიგში განპირობებულია მისი პირდაპირი შედეგებით. კლიმატის მავნე ქცევის ქცევის სირთულე იმაში მდგომარეობს, რომ თქვენ ვერ შეამჩნევთ საკუთარი მოქმედებების შედეგებს დაუყოვნებლივ და არა პირდაპირ. ეს რომ ჩხუბობოდა და ჩემს გვერდით აედევნა, როგორც კი ჩემს მანქანას გავხედე, ეს სხვა რამე იქნებოდა.
სებასტიან ბამბერგმა თავის კვლევებში განაცხადა, რომ არსებული მაღალი გარემოსდაცვითი ცნობიერება შეიძლება იყოს "დადებითი სათვალე", რომლის მეშვეობითაც ადამიანი ხედავს სამყაროს: მაღალი გარემოსდაცვითი ცნობიერების მქონე ადამიანისთვის ხუთი კილომეტრით ველოსიპედით გასეირნება სამუშაოდ არ არის გრძელი. გარემოსდაცვითი დაბალი ინფორმირებულობა უკვე.

ეკოლოგიური ცნობიერების შეცვლა - ხარჯები და სარგებელი

მაგრამ თუ ცოდნა არ არის საკმარისი ქცევითი ცვლილებისთვის, მაშინ რა? 1990 წლებში დაასკვნეს, რომ ხალხს სჭირდება უკეთესი წახალისება ქცევის შეცვლისთვის. მოხმარების სტილი გარემოსდაცვითი პოლიტიკის დისკურსის ცენტრში გადავიდა და, შესაბამისად, წამოიჭრა კითხვა, ეკოლოგიურად მოხმარება უფრო მეტად დაფუძნებულია ინდივიდუალური ხარჯ-სარგებლობის ანალიზზე ან მორალურ მოტივებზე. სებასტიან ბამბერგმა ეს კოლეგებთან ერთად შეისწავლა გიესსენში საზოგადოებრივი ტრანსპორტის უფასო (ე.წ. სწავლის ფასად) სემესტრის ბილეთის შემოღება.

შედეგად, საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მოსარგებლე სტუდენტების წილი გაიზარდა 15– დან 36 პროცენტამდე, ხოლო სამგზავრო მანქანების გამოყენება 46– დან 31 პროცენტამდე დაეცა. გამოკითხვის დროს, სტუდენტებმა განაცხადეს, რომ ისინი გადავიდნენ საზოგადოებრივ ტრანსპორტზე, რადგან ეს იაფია. ეს ილაპარაკებდა თვითღირებულებაზე გადაწყვეტილების მისაღებად. სინამდვილეში, სოციალური ნორმაც მუშაობდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩემი თანაკურსელები მოელიან ჩემგან ავტობუსით მგზავრობას, ვიდრე მანქანით.

ფაქტორთა ჯგუფის ქცევა

საინტერესოა, ამბობს ფსიქოლოგი ბამბერგი, რომ სტუდენტებს სთხოვეს სემესტრის ბილეთის შემოღება ASTA– ს, სტუდენტური კომიტეტის მიერ, იყო თუ არა ბილეთის შემოღება. კვირების განმავლობაში იყო ცხარე დებატები და საბოლოოდ, სტუდენტთა თითქმის ორი მესამედი მისცა ხმას. ”ჩემი შთაბეჭდილებაა, რომ ამ კამათმა გამოიწვია ბილეთის მხარდაჭერა ან უარის თქმა, გახდეს სტუდენტური იდენტობის სიმბოლო”, - ასკვნის გარემოსდაცვითი ფსიქოლოგი. მემარცხენე, ეკოლოგიურად ცნობიერი ჯგუფები წინააღმდეგი იყვნენ, კონსერვატიული, ბაზრის ლიბერალისტები მის წინააღმდეგ. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენთვის, როგორც სოციალური არსება, არა მხოლოდ მნიშვნელოვანია ის, რასაც სარგებელს ვიღებთ ქცევისგან, არამედ ის, რაც სხვები ამბობენ და აკეთებენ.

მორალური კომპონენტი

გარემოსდაცვითი ცნობიერების შესახებ კიდევ ერთი თეორიის შეცვლა ამბობს, რომ გარემო ქცევა არის მორალური არჩევანი. ისე, ცუდი სინდისი მაქვს, როდესაც მანქანას ვამოძრავებ, კარგად ვგრძნობ თავს, როცა ველოსიპედით ვატარებ, ვსეირნებ ან საზოგადოებრივ ტრანსპორტს ვხმარობ.

რა არის უფრო მნიშვნელოვანი, თვითდაინტერესება ან მორალი? მრავალფეროვანმა გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ ორივეს განსხვავებული ფუნქცია აქვს: მორალი შეცვლის მოტივაციას, თვითდაინტერესება ხელს უშლის ამ მოვლენას. ეკოლოგიურად ქცევის რეალური მოტივი არც ერთია და არც მეორე, არამედ პირადი ნორმაა, ასე რომ, როგორი ადამიანი მინდა ვიყო, უნდა განვმარტო.

ბოლო წლების განმავლობაში, ეკოლოგიური ფსიქოლოგია მივიდა დასკვნამდე, ყველა ამ კვლევებიდან გამომდინარე, რომ მოტივების ნაზავი გადამწყვეტია ეკოლოგიურად ქცევისთვის:

ადამიანებს სურთ მაღალი პირადი სარგებელი ყველაზე დაბალი ფასით, მაგრამ ჩვენ ასევე არ გვინდა ვიყო ღორი.

ამასთან, წინა მოდელები უგულებელყოფს კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ასპექტს: ჩვენთვის ძალზე რთულია ჩვევების შეცვლა, ჩვევა. როდესაც ყოველდღე დილით მანქანაში ჩავდივარ და სამსახურში მივდივარ, არც კი ვფიქრობ ამაზე. თუ პრობლემა არ არის, მაგალითად, თუ ყოველდღე არ ვჩერდები საცობში ან საწვავის ხარჯი უზომოდ იზრდება, მაშინ ვერ ვხედავ მიზეზს, რომ შეიცვალოს ჩემი ქცევა. ანუ, პირველ რიგში, ჩემი ქცევის შეცვლისთვის, ამის მიზეზი მჭირდება, მეორეც, მე მჭირდება სტრატეგია, თუ როგორ უნდა შეიცვალოს ჩემი ქცევა, მესამე, მე უნდა გადავდოთ პირველი ნაბიჯები, და მეოთხე, ახალი ქცევა ჩვევად ვაქციო.

დიალოგის დაწყებამდე ინფორმაცია

ყველამ ალბათ ვიცით, რომ, თუ გვინდა, რომ მოწევა შევწყვიტოთ, წონაში დაიკლოთ ან მეტი ვარჯიში გავაკეთოთ. როგორც წესი, მრჩეველები გირჩევენ სხვების ბორტზე მიყვანა, ასე რომ დღემდე მეგობართან ან მეგობართან ერთად სპორტისთვის. საინფორმაციო მასალებს, მაგალითად კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით ან პლასტმასის თავიდან აცილების შესახებ, შესაბამისად, ნულოვანი გავლენა აქვთ გარემოზე ქცევაზე, ამიტომ ბამბერგს. დიალოგი უფრო ეფექტურია.

კიდევ ერთი განმეორებითი თემა არის ის, რისი გაკეთება შეუძლია ინდივიდს და რამდენად საჭიროა სტრუქტურების შეცვლა. ამრიგად, გარემოსდაცვითი ფსიქოლოგია ამჟამად შეშფოთებულია იმით, თუ როგორ შეიძლება კოლექტიურმა ქმედებამ შექმნას სოციალური ჩარჩო მდგრადი წარმოებისა და მოხმარების ნიმუშებისთვის. ეს ნიშნავს:

ჩვენ თვითონ უნდა შევცვალოთ სტრუქტურები, ვიდრე დაველოდოთ პოლიტიკას - მაგრამ არა მარტო.

ამის კარგი მაგალითია ეგრეთ წოდებული გარდამავალი ქალაქები, რომელშიც მაცხოვრებლები ერთობლივად ცვლის საკუთარ პიროვნულ და სოციალურ ქცევას მრავალ დონეზე და ამით მოქმედებენ ადგილობრივ პოლიტიკაზე.

ეცვლებათ გარემოსდაცვითი ცნობიერების ამაღლებას და ამ მიმართულებით ტრანსპორტის როლს. როგორ შეგიძლია ადამიანების მოტივაცია, რომ მანქანიდან ველოსიპედით გადავიდნენ სამუშაოდ ყოველდღიური მოგზაურობისთვის? ეს ალეკ ჰაგერმა და მისმა "რედვოტატენმა" აჩვენეს. წლიდან 2011 ის ხელმძღვანელობს კამპანიას "ავსტრია ველოსიპედს სამუშაოდ", სადაც ამჟამად მონაწილეობენ 3.241 კომპანიები, რომელთაც აქვთ 6.258 გუნდები და 18.237 ადამიანი. წელს უკვე დაფარულია 4,6 მილიონ კილომეტრზე მეტი, რაც დაზოგა 734.143 კილოგრამის CO2.

ალეკ ჰაგერი გაეცნო ამ კამპანიის იდეას Dänemark, გერმანია და შვეიცარია და ადაპტირებულია ავსტრიაში. მაგალითად, შემოიღეს Radel Lotto, სადაც მაისს ყველა სამუშაო დღეს შეგიძლიათ მოიგოთ მაისში, როდესაც გზაზე ხართ. რა არის რეცეპტი წარმატებისთვის "Radelt zum Arbeit"? ალეგ ჰეგერი: ”სამი ელემენტია: გათამაშება, შემდეგ თამაშობა, რომელიც ყველაზე მეტ კილომეტრსა და დღეებს აერთიანებს, ხოლო კომპანიებში მულტიპლიკატორები, რომლებიც კოლეგებს დაარწმუნებენ, რომ შევიდნენ.”

ფოტო / ვიდეო: Shutterstock.