Helmut Melzer
De toekomst wordt beslist in een oogwenk: vóór 4,6 miljard jaar geleden werd de aarde gemaakt van gas en stof, in slechts enkele decennia zal hun lot - en dat van hun inwoners - worden verzegeld. En, ironisch genoeg, als een Griekse tragedie: het is de 'denkende mens', veronderstelde culminatie van evolutie, die Moeder Natuur en haar eigen bestaan bedreigt. - Maar het zal veranderen.
"Het gaat over een nieuw wereldbeeld. We zijn in een positie om het aardsysteem op volledig verschillende paden te brengen, "Dirk Messner
De planeet wordt gered - daar is ook Dirk Messner van overtuigd. De Duitse expert op het gebied van wereldwijde ontwikkeling is een van die mensen die ondanks alle uitdagingen met vertrouwen naar de toekomst kijken. En hij is een vertegenwoordiger van degenen die ons op het kruispunt van een nieuw tijdperk zien. Aan het begin van wat waarschijnlijk het belangrijkste tijdperk van de jonge mensheid is. “Het gaat over een nieuw wereldbeeld. We zijn in staat om het aardsysteem op totaal verschillende paden te nemen ”, zegt Messner, terwijl hij de richting aangeeft - naar een begrip van het globale overzicht en de noodzakelijke duurzaamheid. En hij kan het bewijzen: met de studie “Sociaal contract voor een grote transformatie. De weg naar een klimaatvriendelijke wereldeconomie ”, veroorzaakten hij en zijn mede-actievoerders wereldwijde sensatie.
Het nieuwe wereldbeeld
De aarde is een schijf en bevindt zich in het centrum van het universum. - Ons collectieve geheugen weet het beter. Maar verliest onze samenleving, geleid door cognitie en rede, eigenlijk haar kinderachtigheid? De internationale onderzoeken van de World Values Survey de verandering in het nieuwe wereldbeeld bewijzen. In de afgelopen 30-jaren zijn gegevens verzameld in 97-landen uit alle culturen en regio's van de wereld, die samen meer dan 88 procent van de wereldbevolking uitmaken. Het resultaat toont het veranderende wereldbeeld: mensen in alle landen van de wereld zijn nu grotendeels akkoord: klimaatverandering vormt een serieus, wereldwijd milieuprobleem (89,3 procent van de respondenten in 49-landen, n = 62.684). In de meeste landen overtreft het belang van milieubescherming zelfs dat van economische groei en banen. En: 65,8 procent van de respondenten (n = 68.123) zou bereid zijn om wat van hun eigen inkomen op te geven als het geld werd gebruikt om vervuiling te bestrijden.
De stille revolutie
De Amerikaanse politieke wetenschapper Ronald Inglehart spreekt van een "stille revolutie" naar milieu- en duurzaamheidsaspecten, een nieuw wereldbeeld. Zijn theorie van de verandering van waarden legde kort uit: Als een bepaald welvaartsniveau kan worden bereikt, keert een samenleving zich af van "materialistische behoeften" naar "post-materialistische behoeften". De geschiedenis lijkt dit te bevestigen. Na de Tweede Wereldoorlog werd algemeen gestreefd naar fysieke veiligheid, economische stabiliteit en orde. Gedurende drie decennia is het belang van "post-materiële behoeften" echter toegenomen. Zelfrealisatie, deelname aan de staat, vrijheid van meningsuiting en tolerantie komen naar voren en zijn nu wijdverbreid. Dus ook het motto van duurzaamheid. Naast een nieuw wereldbeeld zijn er steeds meer voorstanders van het vervangen van het huidige Holocene aardsysteem door het Antropoceen. De overtuigende reden: de invloed van de mens is lange tijd de bepalende kracht geweest op het geosysteem van de aarde. "Als je naar de ontwikkeling van de oceanen door de eeuwen heen wilt kijken, moet je naar menselijke consumptie kijken", zegt Dirk Messner, verwijzend naar de almacht van de mens over de natuur, wat neerkomt op een "onbedoeld geo-engineeringproces". Daarom hebben we regels, concepten en een filosofie nodig die het nieuwe wereldbeeld kracht geven. "Net als bij mensenrechten of internationaal recht op hun gebied, moeten we de verantwoordelijkheid nemen voor het aardsysteem en toekomstige generaties", vraagt de duurzaamheidsexpert.
De grote transformatie komt eraan
Eén ding is al zeker: de zogenaamde 'grote transformatie' zal niet lang op zich laten wachten. Het is om vele redenen niet te stoppen - afgezien van de verandering in het wereldbeeld. De bevestigde, reeds Amerikaanse econoom Michael Spence2050 zal ongeveer negen miljard mensen op aarde huisvesten. Klimaatverandering zal doorgaan. De ontwikkelende en opkomende landen maken eindelijk een inhaalslag met de geïndustrialiseerde landen. Messner: "De economische dynamiek moet worden getransformeerd. In ieder geval zullen we een grote transformatie ervaren. De vraag is: kunnen we ze sturen naar duurzaamheid? Het goede nieuws is dat de transformatie financieel haalbaar is voor de wereldeconomie en dat een heroriëntatie van de samenleving al is begonnen. De grootste uitdaging is het tijdsbestek ".
Vier wegen naar de toekomst
Het zijn vier stuurprogramma's die veranderingen van globale proporties kunnen activeren. Het probleem: slechts drie ervan zijn controleerbaar. Visies - zoals die die hebben geleid tot de oprichting van de Europese Unie - zijn gebaseerd op idealen en reden. Technologie en innovatie zorgden voor de IT-revolutie. Een puur kennisgedreven bestuurder is onderzoek dat kennis van problemen vereist. Het leidde tot het begrip van het ozongat. Crisis moet echter worden beschouwd als de belangrijkste factor: ze veroorzaken veranderingen met grote problemen, zijn nauwelijks controleerbaar en kunnen tot verkeerde paden leiden. Messner betoogt dat preventieve handel bijzonder belangrijk is bij de transformatie naar duurzaamheid, omdat als klimaat- en aardesysteemveranderingen voor het eerst mondiale crises veroorzaakten, dit onomkeerbare gevolgen zou hebben.
Wat te doen?
Doorslaggevend voor een duurzame toekomst is de herstructurering van drie gebieden in het bijzonder: energie, verstedelijking en ruimtegebruik. De conversie naar niet-fossiele brandstoffen is een cruciale factor. Hier, aldus Dirk Messner: "Energie-efficiëntie is nog belangrijker. De totale vraag moet worden afgevlakt en gestabiliseerd. Daarom is het nodig om de conversie naar duurzame energie betaalbaar te maken. "Het consumptiegedrag van de stedelingen, vooral van de gigantische megasteden die momenteel in Azië opkomen, is hier ook van enorm belang. "De stad moet opnieuw worden uitgevonden", is het motto van Messner. Maar de expert is ook optimistisch in termen van energie: met een wereldwijd aandeel van 20 naar 30 procent hernieuwbare energie om het omslagpunt te betreden, wat de prijsconvergentie naar fossiele brandstoffen creëert. Maar de ommekeer heeft een credo: de VS laten Europa het voortouw nemen bij de ontwikkeling van hernieuwbare energie en willen slechts tegen redelijke kosten in de boot stappen. Maar of de baanbrekende prestatie in de energietransitie economische voordelen voor Europa oplevert, kan nog niet worden beantwoord. Dat verklaart velen een aarzeling.
Aftrekbare kosten
In ieder geval kunnen de kosten van verandering van ongeveer één tot twee procent van het wereldwijde bruto nationaal product financieel worden verlaagd. Als onderdeel van de Duitse hereniging werd tussen de zes en acht procent van het BNP geïnvesteerd in de voormalige DDR. Soms een cruciaal probleem: een goede 500 miljarden dollars - iets minder dan een procent van het wereldwijde bruto nationaal product - worden nog steeds jaarlijks geïnvesteerd in de subsidiëring van fossiele brandstoffen.
De wereldpolitiek wordt moeilijker
Maar politiek gezien wordt een verschuiving naar duurzaamheid steeds moeilijker, zoals blijkt uit de klimaatconferenties. De wereldpolitiek is veranderd en de macht verschuift in toenemende mate naar de grote opkomende economieën zoals China en India. Messner: "Terwijl de geïndustrialiseerde landen een paar decennia geleden hun eigen duurzaamheidsbeleid hadden kunnen ontwikkelen, kan de verandering van vandaag niet langer alleen worden aangepakt. Het wordt moeilijk: we hebben het verprutst, maar anderen moeten nu betalen. "(Helmut Melzer)
Foto / Video: Yeko Photo Studio, Shutterstock.
