in

Se etsang hore batho e be baphaphathehi

Batho ba limilione tse 60 ba ne ba le pheletsong ea 2014 lefatšeng ka bophara e le leetong, selemo pejana ho 51,2 milione. Naheng ea Austria, Lekala la Litaba tsa kahare le lebelletse likopo tsa kamohelo ea 2015 ho fihlela 80.000. - Keketseho e kholo e ne e bakoa haholo ke ntoa e Syria. Basyria ba limilione tse 7,6 ke baphaphathehi naheng ea habo bona, ha ba le tlasa limilione tsa 3,9 tse qalikaneng linaheng tse haufi - ba bang kaofela ba tla Europe. Empa lintoa li ntse li kupa le linaheng tse ling - ntle le Basyria, baphaphathehi ba tsoang Afghanistan le Iraq ka ho khetheha ba tla Europe. Taba e tloaelehileng: Lintoeng tsena tsohle, linaha tse ling li na le matsoho papali.

sefofane

Baphaphathehi: litlamorao tsa lithahasello tsa indasteri

Puso ea mohatelli oa Syria ea bitsoang Bashar al-Assad e ntse e fuoa libetsa ke Russia. Bothata ba Iraq le ho matlafatsoa ha IS (Islamic State) ke litholoana tse tobileng tsa lets'olo la Iraq ke Mopresidente oa Amerika George Bush. "Sekheo sa matla se thehiloeng ke ho felisoa ha sesole se ne se tlatsitsoe ke likhaba tsa Al Qaeda - ke sona seo Islamic State kapa IS se entsoeng ka sona," ho bolela setsebi sa Middle East Karin Kneissl.

"Ho tšosa ho tseba hore ba bakang likhohlano ba tla lula ba sa fuoe kotlo."
António Guterres, Mokhomishenara oa Baphaphathehi oa UN, António Guterres

Khafetsa, oli ke sesosa sa lintoa, joalo ka ha se senotsoe ke litsebi tsa thuto ea univesithi Petros Sekeris (University of Portsmouth) le Vincenzo Bove (University of Warwick). Ba hlahlobile bakeng sa lipatlisiso tsa linaha tsa 69, moo ho ileng ha loaneloa lipakeng tsa lintoa tsa lehae tsa 1945 le 1999. Hoo e ka bang karolo ea bobeli borarong ea likhohlano, mabotho a linaha tse ling a ile a kenella, ho kenyelletsa le Borithane ho la Nigeria (1967 ho 1970) kapa US ho la Iraq 1992. Sephetho sa boithuto: Linaha tse nang le mehloli ea oli e phahameng le matla a mang a mmaraka li ka tšepa ts'epo ea tšehetso ea sesole e tsoang mose ho maoatle. Nigeria ha e-so khone ho phomola ho fihlela kajeno. Moo, lik'hamphani tsa oli Shell le ExonMobil ba 'nile ba sebelisa litheko tsa oli tsa Niger Delta ka mashome a lilemo mme ba senya sebopeho le mekhoa ea boipheliso ea baahi. Ka thuso ea mmuso oa Nigeria, lik'hamphani li rua molemo ho mehloli e ruileng ea oli, empa baahi ha ba nke karolo molemong oa phaello. Phello ke likhohlano tse ngata tse atisang ho ba le libetsa. "Ho tšosa ho bona hore ba setseng ba le likhohlano ba tla lula ba sa fuoe kotlo," ho nyatsa khomishenara oa UN oa baphaphathehi António Guterres. Le bahatelli ba ka tšepa thuso e tsoang mose ho maoatle: 'Muelli oa khatello oa Libania Muammar Gadafi o ile a fallela haufi le li-euro tsa 300 tse limilione tse likete litlalehong tsa Switzerland, ho ne ho le joalo le' musi oa mehleng oa Baegepeta Hosni Mubarak pele. "Chelete ena e haelloa ke mebuso e hlahlamang bakeng sa kaho ea naha," ho hlalosa 'muelli oa Attac David Walch.

"Ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše ha se letho empa ke tšebeliso ea bohlasoa linakong tse lefifi tsa bokoloni. [...] Karolo e le 'ngoe ea bohlano ea masimo a Brithani a seng a ntse a sebelisoa ho lema lijo tsa liphoofolo bakeng sa linaha tsa EU, athe kotara ea baahi e kotsing ea ho bolaoa ke tlala. "
Klaus Werner-Lobo, mongoli oa "Ke rona lefatše"

Mechine ea lik'hamphani

Lintho tseo ho thoeng li susumetsa batho hore ba tlohe naheng ea habo bona li kenyelletsa bofuma, khatello le mahloriso; Lintho tse hohelang ke tebello ea leruo, phepelo le bophelo bo botle. "Litlhoko tsa mantlha tsa batho li tšoana lefats'eng ka bophara: lijo, marulelo holim 'a lihlooho tsa bona le thuto bakeng sa bana," ho bolela' muelli oa Caritas Margit Draxl. "Batho ba bangata ba batla bophelo bo botle naheng ea habo bona, ke karolo e nyane feela e batlang ho tloha." Empa likhoebo tsa globalisation le tse sebelisang chelete e ngata li nka menyetla ea bona ea boipheliso ho batho ba linaheng tse tsoelang pele. "Ho ikopanya ha lichaba tsa machabeng ha se ntho e fetang ho tsoela pele ho sebelisa hampe linakong tse lefifi tsa bokoloni," ho ngola Klaus Werner-Lobo bukeng ea hae "Ke rona lefatše".

"Batho ba bangata ba batla bophelo bo botle naheng ea habo bona, ke karolo e nyane feela e batlang ho tloha."
Margit Draxl, Caritas

Mohlala o bua ka Bayer Group, e leng e mong oa bareki ba bohlokoa ka ho fetisisa Coltan. Ho tsoa Coltan, tantalum ea tšepe e ea fumanoa, 'me eona e sebelisetsoa ho etsa lifono kapa lilaptop. Ho fihlela liperesente tsa 80 liperesente tsohle tsa li-coltan tsa lefats'e li ho Democratic Republic of the Congo. Moo, baahi baa hlekefetsoa, ​​phaello e boloketsoe batho ba phahameng sechabeng. Ho tloha ka 1996, ntoa ea lehae le ntoa ea libetsa e ntse e kupa Congo. Chelete e ngoe le e 'ngoe eo lihlopha tse loanang li e fumanang ka ho rekisa lihlahisoa tse tala e phalla ho reka ka libetsa ebe e eketsa ntoa. Merafong ea Congo, basebetsi, ho kenyelletsa le bana ba bangata, ba sebetsa maemong a se nang botho. Khamphani ea lijo Nestlé e boetse e nyatsuoa khafetsa mabapi le litokelo tsa botho: e 'ngoe ea litokelo tsa mantlha tsa botho ke phihlello ea metsi a hloekileng, ao hangata a haellang linaheng tse tsoelang pele. Modulasetulo oa Nestlé Peter Brabeck ha a etse lekunutu la hore metsi mahlong a hae ha se ntho e ntle ho sechaba, empa o lokela ho ba le theko ea mmaraka joalo ka lijo tse ling. Linaheng tse kang Pakistan, Nestlé e ntse e pompa metsi a fatše ho e tlatsa ka libotlolong ebe oa e rekisa e le "Nestle Pure Life".

Tlala e entsoe ke motho

Tlaleho ea watjhe ea lijo "Die Hungermacher: Kamoo Deutsche Bank, Goldman Sachs & Co e hakantsoeng ka lijo ka litšenyehelo tsa ba futsanehileng" e fana ka bopaki bo matla ba hore likhopolo-taba tsa lijo ka phapanyetsano ea thepa li phahamisa litheko ebile li baka tlala. "Ka 2010 feela, litheko tse phahameng tsa lijo li ahlotse batho ba limilione tse 40 tlala le bofuma bo felletseng," ho rialo tlaleho. Ntle le moo, karolo e kholo ea mobu o lemehang linaheng tse tsoelang pele e sebelisoa bakeng sa tlhahiso ea thepa e romelloang kantle ho naha. Nako le nako bakeng sa temo ea soya, e romelloang Europe joalo ka phepo ea liphoofolo. "Karolo ea bohlano ea mobu o lemehang oa Brazil e se e sebelisetsoa ho lema phepo ea liphoofolo bakeng sa linaha tsa EU, ha kotara ea baahi e sokeloa ke tlala", oa ngola Klaus Werner-Lobo. "Ngoana ea bolaoang ke tlala kajeno oa bolaoa," ho phethela Jean Ziegler, sengoli sa Switzerland le molwanetsi oa litokelo tsa botho. "Batho ba lapileng hangata ba fokola haholo hore ba ka tloha naheng ea bona," ho hlalosa 'muelli oa Caritas, Margit Draxl. "Malapa ana hangata a romela mora ea matla ka ho fetesisa ho ea tšehetsa lelapa le setseng."

Thuso e fosahetseng ea ntlafatso

Ka lebaka la lits'ebetso tsena, tšebeliso ea chelete ho thuso ea nts'etsopele ke lerotholi la sekoti, haholo hobane ha Austria e sa phethe boikarabello ba eona: UN e re naha e 'ngoe le e ngoe lefats'eng e abela 0,7 liperesente tsa sehlahisoa se fetelletseng sa GDP ho thuso ea nts'etsopele ea Austria e amohetse 2014 feela lekholong ea 0,27. Ntle le moo, ho tloha 2016 keketseho ea letlole la koluoa ​​kantle ho naha ho tloha ho tse hlano ho isa ho 20 li-euro e tla kenngwa tšebetsong.

"Pakeng tsa 2008 le 2012, tse tsoang linaheng tse ka Boroa ho lefatše ho feta makhetlo a mabeli ho eketseha ha chelete e ncha."
Eurodad (European Network mabapi le Mokoloto le Nts'etsopele)

Litlaleho tse peli tsa morao-rao tsa Global Financial Integrity le Eurodad ka lichelete tsa nts'etsopele le tsona li fane ka phello e tšosang: 2012 e le 'ngoe e lahlile mebuso ea linaha ka Boroa ho lefatše bakeng sa phallo ea chelete e seng molaong ea lidolara tse fetang limilione tse likete tsa 630. Boholo ba sena se bakoa ke ho qhekella ha theko ea likhoebo tsa kantle ho naha, hammoho le litefiso tsa mekoloto le ho khutlisa phaello ea batseteli ba kantle ho naha. "Pakeng tsa 2008 le 2012, tse tsoang linaheng tse ka Boroa ho lefatše ho feta makhetlo a mabeli ho eketseha ha chelete e ncha," ho boletse tlaleho ea Eurodad.

Ho baleha phetoho ea maemo a leholimo

Phetoho ea maemo a leholimo le eona ke sesosa sa ho fofa. Ho latela Greenpeace, India le Bangladesh feela, batho ba limilione tse 125 ba tla tlameha ho baleha lebopong ho ea ka hare ho naha ka lebaka la maemo a leoatle a ntseng a phahama. Mopresidente oa Pacific Island State ea Kiribati o se a kopile ka molao ho amoheloa ha baahi ba hae ba fetang 2008 e le baphaphathehi ba sa feleng ho 100.000, Australia le New Zealand. Lebaka: Palo ea leoatle e ntseng e phahama e lebeletsoe hore e tla be e koaetse naha ea sehlekehleke qetellong ea lekholo lena la lilemo. Empa baphaphathehi ba tikoloho ha ba so hlahe Kopanong ea Baphaphathehi ea Geneva. Lipheo tse sa tsoa amoheloa tsa UN Sustainable Development Goals (SDG) li kenyelletsa ntoa e kopaneng e khahlanong le phetoho ea maemo a leholimo. E kenyelletsa tumellano e tlamang ea phetoho ea maemo a leholimo e lokelang ho etsoa Kopanong ea Phetoho ea Boemo ba Leholimo e neng e tšoaretsoe Paris ka December.

Litharollo tse ncha bakeng sa ba batlang setloholo

Batho ba e entseng ho ea Austria ha ba baleha ntoa le mahloriso ho ea ho Austria, ha ba fumane maemo a nepahetseng kamehla, joalo ka ha koluoa ​​e setsing sa kamohelo ea baeti ea Traiskirchen e paka. Ts'ebetso ea asylum hangata e nka lilemo 'me ho thata hore batho ba batlang setloholo ba fumane lengolo la tumello ea mosebetsi. Ho ea ka Molao oa Mosebetsi oa Baeti, ba lebelletsoe ho sebetsa kamora likhoeli tse tharo, empa ba ke ke ba fumana phihlello e felletseng marakeng oa basebetsi ho fihlela ts'ebetso ea phumano e phethetsoe ka katleho, haeba ba amohetsoe e le baphaphathehi kapa ba fumane "ts'ireletso e thusang". Ha e le hantle, batho ba batlang setloholo ba ka amohela mosebetsi oa liphallelo, joalo ka ho lema jareteng kapa lehloa le khabisang. Ho na le seo ho thoeng ke tefo ea tumello ea li-euro tse 'maloa ka hora, tse sa lekanang bophelo.

Merero e kang Caritas Vorarlberg "Nachbarschaftshilfe" e thusa batho ba batlang setloholo ho etsa mosebetsi o nang le morero. Batho ba hlokang thuso - joalo ka mosebetsi oa lapeng le jareteng - ba na le monyetla oa ho batla batho ba batlang setšabelo ebile ba lefuoa ka kotloloho ka menehelo. Kilian Kleinschmidt, setsebi sa baphaphathehi ba nang le boiphihlelo ba machabeng, o bona tharollo ea ho lumella baphaphathehi ho nka karolo mokhatlong oa moruo. Lebitsong la UNHCR, Jeremane e ile ea etella pele kampong ea bobeli ea baphaphathehi e kholo lefatšeng moeling oa Jordanian-Syria mme ea fetola kampo eo hore e be toropo e nang le matla a eona a moruo. "Ho khutlisa likhahla tsa baphaphathehi ho etsa hore ho be thata ho kopanya, kaha hangata li arohantsoe ke tikoloho," ho bolela Kleinschmidt, a buella mananeo a matlo ho fapana le lijana. "Nakong e mahareng, Europe e hloka basebetsi ba limilione tsa 50, liprofesa tse ling ha li na basebetsi. Baphaphathehi ba tla ho sebetsa mme ba se ke ba bokella thuso ea sechaba. "

maiteko

Mekhatlo e joalo ka Caritas kapa Agency for Austrian Development Cooperation (ADA) e fa batho ba linaheng tse tsoelang pele maikutlo a tlang. Mohlala, ADA e ts'ehetsa mokhatlo oa nts'etsopele oa East Africa IGAD ts'ebetsong ea ts'ebetso ea temoso ea pele ea likhohlano CEWARN bakeng sa thibelo ea likhohlano le khotso. Ho e 'ngoe ea merero ea eona, Caritas e ts'ehetsa thuto ea mesuoe ea sekolo sa mathomo Sudan Boroa mme ka hona e kenya letsoho ho ntlafatseng menyetla ea thuto naheng ena. Fairtrade e boetse e fana ka bophelo bo betere linaheng tsa Boroa ka litheko tse phahameng le litefiso tsa balemi ba kofi kapa k'hothone.
www.entwicklung.at
www.caritas.at
www.fairtrade.at

Magda's Hotel
Austria, hotele e Vienna, e leng Khoebo ea Sechaba ea Caritas, e nkuoa e le projeke ea ho kenyeletsa baphaphathehi: Baphaphathehi ba amoheloang ba tsoang lichabeng tsa 14 ba sebetsa mona. Ntle le likamore tsa baeti, ho kengoe sebaka sa phapanyetsano bakeng sa baphaphathehi ba sa sebetseng, se ka qalang boithuto hoteleng.
www.magdas-hotel.at

Bank molemong oa bohle
Banka bakeng sa Tloaelo e Tloaelehileng e fana ka sebaka se fapaneng ho libanka tsa setso: phaello ha e sa le eona feela ntho e lekanyang katleho. Ntlha ea chelete e lokela ho sebelisoa ntle le ho nahana le ka tikoloho molemong oa tloaelehileng.
www.mitgruenden.at

ka toka Phone
Mohala oa mohala oa Fairphone o etsoa tlasa maemo a matla ka ho fetisisa, 'me liminerale tse hlokahalang ho e etsa, haholo Coltan, li fumanetsoa ho tsoa merafong e netefalitsoeng e sa lefelle ntoa ea lehae.
www.fairphone.com

Photo / Video: Shutterstock, Mecha ea litaba ea likhetho.

E ngotsoe ke Susanne Wolf

Leave a Comment