in , , ,

O taunuuga o le tau o se taua faaniukilia: matelaina mo le lua i le lima piliona tagata

Saunia e Martin Auer

E fa'apefea ona a'afia mea'ai a le lalolagi i a'afiaga o le tau o se taua faaniukilia? O se vaega suʻesuʻe na taʻitaʻia e Lili Xia ma Alan Robock mai le Iunivesite o Rutgers na suʻesuʻeina lenei fesili. o le suesuega na faatoa lomia lava i le api talaaga Natura Meaʻai veröffentlicht.
O le asu ma le fago mai aai mu o le a matua pogisa ai le lagi, maalili tele le tau, ma matua faʻalavelaveina le gaosiga o meaʻai. O faʻatusatusaga faʻataʻitaʻiga o loʻo faʻaalia ai e oʻo atu i le lua piliona tagata e mafai ona maliliu ona o le le lava o meaʻai i se taua "faʻatapulaʻa" (eg i le va o Initia ma Pakisitana), ma e oʻo atu i le lima piliona i se taua "tele" i le va o Amerika ma Rusia.

Na faʻaaogaina e le au suʻesuʻe faʻataʻitaʻiga o le tau, tuputupu aʻe o fualaʻau ma faigafaiva e fuafua ai le tele o kalori o le a avanoa mo tagata i atunuu taʻitasi i le tausaga lona lua pe a maeʻa le taua. Na su'esu'eina tulaga eseese. O se taua faaniukilia “faatapulaaina” i le va o Initia ma Pakisitana, mo se faataʻitaʻiga, e mafai ona tui i le va o le 5 ma le 47 Tg (1 teragram = 1 megaton) o soot i le stratosphere. O le a iʻu ai i le 1,5°C i le 8°C le paʻu i le averesi o le vevela o le lalolagi i le tausaga lona lua ina ua uma le taua. Ae ui i lea, ua faailoa mai e tusitala, a amata loa le taua faaniukilia, atonu e faigata ona taofiofia. O se taua i le va o le US ma ana paaga ma Rusia - lea o loʻo umia faʻatasi le sili atu i le 90 pasene o auupega faaniukilia - e mafai ona maua ai le 150 Tg o le soot ma le pa'ū o le vevela o le 14,8°C. I le vaitau o le aisa mulimuli i le 20.000 tausaga talu ai, o le vevela e tusa ma le 5°C maualalo ifo nai lo aso nei. O aafiaga o le tau o sea taua o le a mou malie atu, e oo atu i le sefulu tausaga. O le mālūlū o le a fa'aitiitia ai fo'i timuga i itulagi o lo'o iai timuga o le taumafanafana.

Laulau 1: Pomu Atomic i nofoaga tutotonu o taulaga, malosi pāpā, oti tuusao ona o le pa o pomu ma le numera o tagata e lamatia i le fiaaai i vaaiga na suesueina

Laulau 1: O le 5 Tg soot contamination case e fetaui ma se taua i le va o Initia ma Pakisitana i le 2008, lea e faʻaaogaina ai e itu taʻitasi pomu 50 Hiroshima mai a latou auupega o loʻo avanoa.
O mataupu o le 16 i le 47 Tg e fetaui ma se taua i le va o Initia ma Pakisitana ma le auupega faaniukilia latou te ono maua i le 2025.
O le mataupu i le 150 Tg contamination e fetaui ma se taua taua ma osofaiga i Farani, Siamani, Iapani, Peretania Tele, Amerika, Rusia ma Saina.
O fuainumera i le koluma mulimuli o loʻo taʻu mai ai pe toafia tagata o le a matelaina pe a fafaga le isi vaega o le faitau aofaʻi i le itiiti ifo o le 1911 kcal i le tagata. O le manatu e faapea ua paʻu fefaatauaiga faava o malo.
a) O le fuainumera i le laina mulimuli / koluma e maua pe a 50% o le gaosiga o fafaga ua liua i meaai a le tagata.

O le faʻaleagaina o le leitio i le lotoifale o le eleele ma le vai i tafatafa o le pa o pomu e le aofia ai mai le suʻesuʻega, o le mea lea e matua le mautonu ma o le numera moni o tagata na afaina o le a sili atu. O le fa'afuase'i ma le mālū tele o le tau ma le fa'aitiitia o le malamalama mo le photosynthesis ("malulu faaniukilia") o le a o'o atu ai i le tuai ona matua ma fa'aopoopoina le malulu i totonu o la'au taumafa. I le ogatotonu ma le maualuga o latitu, o le a sili atu ona pagatia le gaosiga o fa'ato'aga nai lo nofoaga i totonu ole teropika ma le teropika. O le filogia o le Stratospheric ma le 27 Tg o le kaponi uliuli o le a faʻaitiitia ai le seleselega i le sili atu i le 50% ma fua fagota i le 20 i le 30% i le ogatotonu ma le maualuga-latitu i le itu i matu. Mo atunuu faaauupegaina faaniukilia Saina, Rusia, ISA, Korea i Matu ma Peretania Tele, o le a faʻaititia le kalori i le 30 i le 86%, i le itu i saute o setete o Pakistan, Initia ma Isaraelu e 10%. I le aotelega, i le tulaga e le masani ai o se taua faaniukilia faatapulaaina, o le kuata o tagata soifua o le a matelaina ona o aafiaga o suiga o le tau; i se taua tele, o le sili atu o le tulaga, e sili atu i le 60% o tagata o le a feoti i le fia aai i totonu o le lua tausaga. .

O le suʻesuʻega, e tatau ona faʻamamafaina, naʻo le faʻatatau i aʻafiaga le tuusao i luga o le gaosiga o meaʻai o le atinaʻeina o soot o se taua faaniukilia. Peita'i, o lo'o iai pea isi fa'afitauli o lo'o feagai ma setete fete'ena'i, e pei o atina'e fa'aleagaina, fa'aleagaina o le leitio ma fa'alavelaveina laina sapalai.

Fuafuaga 2: Suiga i le maua o kalori meaai i atunuu faaniukilia

Laulau 2: Saina iinei e aofia ai Mainland Saina, Hong Kong ma Macao.
Lv = otaota mea'ai i totonu o aiga

Ae ui i lea, o taunuuga o meaʻai e faʻalagolago e le gata i le suiga o le tau e mafua ai. O faʻatusatusaga faʻataʻitaʻiga o loʻo tuʻufaʻatasia ai manatu eseese e uiga i le aofaʻi o auupega faʻaaogaina ma le faʻatupuina o le soot ma isi mea: O faʻaauau pea fefaʻatauaʻiga faavaomalo, ina ia mafai ai ona totogi se faʻaletonu o meaʻai i le lotoifale? Po o le a suia atoa po o se vaega le gaosiga o meaʻai a manu i le gaosiga o meaʻai a tagata? E mafai ona 'alo'ese atoa po'o se vaega le fa'amama mea'ai?

I le tulaga "sili ona lelei" o le afaina i le 5 Tg o soot, o le seleselega o le lalolagi o le a pa'ū i le 7%. I lena tulaga, o le faitau aofaʻi o le tele o atunuʻu e manaʻomia le itiiti ifo o kalori ae o le a lava pea e faʻatumauina ai a latou aufaigaluega. Faatasi ai ma le sili atu o le faaleagaina, o le tele o atunuu ogatotonu ma le maualuga o le latitu o le a matelaina pe afai latou te faʻaauau le totoina o meaʻai manu. Afai e fa'afafa le gaosiga o mea'ai, e mafai lava e nisi atunu'u o le ogatotonu o latitu ona maua le lava kalori mo o latou faitau aofa'i. Ae ui i lea, o tau masani ia ma o le fesili o le tufatufaga e faʻalagolago i le faʻalapotopotoga lautele o se atunuʻu ma atinaʻe o loʻo i ai nei.

Fa'atasi ai ma le fa'aleagaina o le 47 Tg soot, e na'o le tele o kalori o mea'ai mo le faitau aofa'i o le lalolagi e mafai ona fa'amautinoa pe a suia le gaosiga o mea'ai i le 100% o mea'ai, e leai se otaota o mea'ai ma o mea'ai avanoa na tufatufa atu i le faitau aofa'i o le lalolagi. A aunoa ma se taui faavaomalo, e itiiti ifo i le 60% o le faitau aofaʻi o le lalolagi e mafai ona fafagaina lelei. I le tulaga sili ona leaga na suʻesuʻeina, 150 Tg o soot i le stratosphere, o le a pa'ū le gaosiga o meaʻai i le lalolagi i le 90% ma i le tele o atunuu na o le 25% o le faitau aofaʻi o le a ola i le tausaga lua pe a maeʻa le taua.

Aemaise lava le pa'u o le seleselega o lo'o valoia mo le au fa'atau oloa taua e pei o Rusia ma Amerika. O nei atunuu e mafai ona tali atu i faʻatapulaʻaina o oloa auina atu i fafo, o le a iai ni faʻalavelave mataʻutia mo atunuʻu faʻatau mai fafo i Aferika ma Sasaʻe Tutotonu, mo se faʻataʻitaʻiga.

I le 2020, faʻatatau i tala faʻatatau, i le va o le 720 ma le 811 miliona tagata na mafatia i le le paleni, e ui lava e sili atu nai lo meaʻai na gaosia i le lalolagi atoa. O le mea lea e foliga mai ai e tusa lava pe tupu se mala faaniukilia, o le a leai se tufatufa tutusa o meaʻai, i totonu poʻo le va o atunuu. O le le tutusa e mafua mai i eseesega tau ma le tamaoaiga. O Peretania Tele o le a sili atu le malosi o le seleselega nai lo Initia, mo se faʻataʻitaʻiga. Farani, o loʻo avea nei ma faʻatau atu meaʻai, o le a maua se faʻaopoopoga o meaʻai i tulaga maualalo ona o le faʻalavelave i fefaʻatauaiga faavaomalo. O Ausetalia o le a manuia mai se tau malulu e sili atu ona fetaui mo le totoina o saito.

Ata 1: taumafa taumafa ile kcal ile tagata ile aso ile tausaga 2 pe a maeʻa le faʻapalapala mai le taua faaniukilia.

Ata 1: O le fa'afanua i le agavale o lo'o fa'aalia ai le tulaga o mea'ai i le 2010.
O le koluma agavale o loʻo faʻaalia ai le mataupu o loʻo faʻaauau pea le fafagaina o lafumanu, o le koluma ogatotonu o loʻo faʻaalia ai le mataupu ma le 50% o le fafaga mo le taumafa a le tagata ma le 50% mo le faʻaogaina o manu, o le taumatau o loʻo faʻaalia ai le tulaga e aunoa ma se lafumanu ma le 50% o le fafaga mo le taumafa a tagata.
O fa'afanua uma e fa'avae i luga o le manatu e leai se fefa'ataua'iga fa'ava-o-malo ae o mea'ai e tufa tutusa i totonu o se atunu'u.
I itulagi ua faailogaina i le lanu meamata, e mafai e tagata ona lava meaai e faʻaauau ai a latou gaioiga faaletino e pei ona masani ai. I itulagi ua faailogaina i le samasama, e pa'u le mamafa o tagata ma na'o galuega e nofonofo ai. Ulaula o lona uiga e itiiti ifo le calorie nai lo le fua fa'atatau o le metabolic, e o'o atu ai i le oti pe a uma le fa'aitiitia o ga'o ma maso maso fa'aalu.
150 Tg, 50% otaota o lona uiga o le 50% o mea'ai ua fa'aumatia i totonu o le aiga o lo'o avanoa mo mea'ai, 150 Tg, 0% otaota o lona uiga o mea'ai uma ua fa'aumatia e avanoa mo mea'ai.
Ata mai: Le saogalemu o taumafa i le lalolagi atoa ma le oge mai le faaitiitia o fua o faatoaga, faiga faiva o le gataifale ma lafumanu ona o le faaletonu o le tau mai le tui soot tau faaniukilia., CC E SA, faaliliu MA

E le'i mafaufauina i le su'esu'ega isi mea i le gaosiga o taumafa e pei o ituaiga e tete'e malulu, mushroom, limu, polotini mai protozoa po'o iniseti ma mea faapena. Ole a avea ma lu'itau tele le fa'afoeina ole suiga ile mea'ai fa'apea i se taimi talafeagai. O le suʻesuʻega e faʻatatau foi i kalori meaʻai. Ae e manaʻomia foʻi e tagata polotini ma micronutrients. E tele mea o lo'o avanoa pea mo nisi su'esu'ega.

Mulimuli ane, ua toe faamamafa atu e le au tusitala o taunuuga o se taua faaniukilia - e oo lava i se mea faatapulaa - o le a avea ma mala mo le saogalemu o mea taumafa i le lalolagi atoa. E lua i le lima piliona tagata e mafai ona maliliu i fafo atu o le fale mataaga o taua. O i'uga nei o nisi fa'amaoniga e le mafai ona manumalo i taua faaniukilia ma e le tatau lava ona faia.

Fa'avaa ata: 5 o Novema e ala mai tafiesea
Va’ai: Verena Winiwarter

O lenei pou na faia e le Community Option. Auai i totonu ma lafo lau savali!

I LE FUAFUAGA I LE FILIFILIA AUSIA

Tuua se Faamatalaga