in

Le inisua & le tagata

O le a le mea o loʻo i tua o lagona ita e masani ona aafia ai a tatou amioga? O tali e maua ai malamalamaga o le talitonuga o le evolusione ma le ola o meaola.

Rausch

Aisea tatou te sailia ai le inupia? Mai le vaaiga o le evolusione, e le o se mea taua tele le galue malosi i se tulaga e te faatapulaaina ai le puleaina o ou lagona ma e matua le mafai lava ona aafia i se osofaiga. I le soona inu, e le o faʻamaonia, matou te le toe pulea, matou te faia ni mea e faanoanoa ai, ma le toe mafaufau. Ae ui i lea, o le inupia o loʻo tatou sailia, pe o le ava malosi ma fualaau oona, o le saoasaoa ma le vaʻaia o mea.

O le a le mea na tupu? E faʻapefea ona faʻaleagaina sea faʻalavelave?
O le tali o loʻo taoto i le natura o auala o loʻo faʻavaeina ai aʻoaʻoga o le evolusione: o mea uma lava ua na o se faʻamoemoega, lelei le mafaufau. Nai lo lea, o le evolusione e faʻaalia i mea e tutupu i luga o le gaosiga, patchwork ma le tele o le toe gaosia. O le mea ua ia i tatou o ni oloa e le tumau o lenei faagasologa i le tulaga o mea ola o loo i ai nei o le mea lea e leai se mea e sili ona lelei. O i tatou o sa aoga o se tuufaatasiga o meatotino i le faagasologa o lo tatou talafaasolopito evolutionary (ae peitai e le o loo i ai pea) vaega lea, e ui lava sa aemaise aoga le leaga lava e mafua ai lo tatou faaumatiaga, ma elemene e tatou te le aveesea o aua ua matua loloto le taulaina i lo tatou faavae, e ui lava e mafai ona latou faatupuina ni faafitauli ogaoga.

Mo se taimi umi, o le faia ma le mafaufau o le inupia na mafaufauina o amio loloto a le tagata. E tusa pe tatou te inu i mea e gaosia ai mea, pe o nisi foi o gaoioiga, e masani lava o se isi faʻaaogaina o metotia faʻavae e faia ei latou lava se galuega taua i le tino.

Fualaau faasaina i Ausetalia

O le poto masani a le aufaatoaga i fualaau faasaina (soifuaga masani) e sili ona taatele i Ausetalia mo le cannabis faatasi ai ma fua faatatau e masani ai mai le 30 i le 40 pasene o talavou matutua, e tusa ai ma le lipoti a le 2016. maua mai le suesuega e sili ona sui, nisi aafiaga o le faaaogaina o le uiga i 2 e 4 pasene mo le "fiafia moni", cocaine ma amphetamine, ma i nisi 1 2 i se pasene aupito maualuga o opioids.
O suʻesuʻega o suʻesuʻega e leai se suiga tele i amioga a tagata faʻatau, e le gata mo le faitau aofaʻi o tagata ma talavou. O le taumafa o mea e faʻamalosi (aemaise lava cocaine) e tumau pea i le tulaga maualalo. O le faʻaaogaina o mea fou faʻamalositino e faigata ona faia se vaega. Peitai, i tausaga talu ai nei, o le faʻateleina o le fusi o vailaʻau na maua i le tofo ma le faʻataʻitaʻiga o taumafa.
O le opioid faʻaaogaina o le vaega sili ona tele o le faʻaaogaina fualaau oona. I le taimi nei, e faʻaaoga e 29.000 ma 33.000 fualaau faasaina e aofia ai le opioids. O faʻamatalaga uma e maua ai se faʻasolosolo malosi o le faʻaaogaina o le opioid i le maualuga i le 15 tau tausaga i 24 tausaga, o lea e toaitiiti tagata fou. Pe o lona uiga o le paʻu i le faʻaaogaina o fualaau faasaina i lona atoaga poʻo se fesuiaiga i isi mea e le manino.

Tino e filifili mo le taulai

O lo tatou tino e maua mai ai le aufaipese e pei o ni mea e fai i fale. E ui lava o le tiga e faataunuuina ai se galuega taua mo le tausiga o le paleni galue, aua e faasino i mea e se ese mai le sili ona lelei. O le fesoʻotaiga o le tiga o le tuʻuina atu lea o la tatou gauai i mataupu e matua manaʻomia e le tino ona lauga. O le taimi lava tatou te tali atu ai i se faʻatusatusaga tutusa, e faʻatinoina le galuega ma e le o toe manaʻomia le tiga. O le aufaipese e tufatufaina e taofi ai i latou.
O le mea e mataʻina ai, o le faʻaogaina o le physiological ma le gaioiga a le tino o ia lava opiates ma endorphins na faʻamatalaina saienitisi i le naʻo le tele o tausaga talu ona tuʻuina atu opiates o fualaau faʻamalosi. O lona aafiaga e le faatapulaaina i le faamamaina o le tiga, ae e faalautele atu foi i le taofia o le fia aai, ma le tatalaina o hormones o feusuaiga. O le iʻuga o lenei faʻataʻitaʻiga atoa o le paleni o le physiological, pe a talafeagai ai, o le taulaiga o le totoga e mafai ona fesuiaʻi mai i galuega masani, e pei o le taumafaina o meaai, ina ia mafai ona ausia le alualu i luma o le faatinoga i isi vaega. E taua lenei mea mo le faʻataunuʻuina o se vaega o le tali atu.

Tulaga lamatia o se mea e fai ma vaisu

Faʻasagaʻi ma le oti pe a osooso le galu, vaevae faʻamaumauga vave i luga o vaalele, amataina se taʻaloga ma le mamafa o taavale i luga o se pasi-o mea nei e sili atu ona lamatia le tau. O le a le mea tatou te faia ai ni tulaga lamatia? Aisea e le mafai ai ona tatou teena le fiafia?
Na faamatalaina e Marvin Zuckerman le uiga o le uiga o le "sailia o lagona", o lona uiga, o le sailiga mo ituaiga eseese ma aafiaga fou ina ia toe maua ai fualaau fou. Tatou te ausia lenei mea faʻaosofia e ala i mea taugata ma mea matautia, ae e ala mai foi i se olaga e le masani ai, e ala i le le faʻaleagaina o tagata, poʻo le aloese mai le le fiafia. E le o tagata uma e faʻaalia se tulaga faʻatusatusa o le "saili lagona".
O a ni faʻapogai o hormonal o nei uiga tau amio? I tulaga matautia, o loʻo i ai se faʻateleina o faʻamalagaga o le adrenaline. O lenei osofaiga o le tino e taitai atu ai i le faateleina o le mataalia, tatou te fiafia, o le fatu e vave ona osooso, o le manava o le tino e faatelevave. O le tino e sauni e tau ma sosola.
E talitutusa lava ma le au faipule, o isi lagona e pei o le fiaaai ma tiga ua taofia. O lenei uiga taua tele i le gasologa o la tatou talafaasolopito - ina ia mafai ai e le okeni ona taulaʻi atoa i le faafitauli i le taimi nei, e aunoa ma le faalavelaveina e manaoga o le ola - e mafai ona avea ma faavae o amioga ua fai ma vaisu: o le aafiaga euphoric o le adrenaline o le mea lea e sailia e tagata sailiili lamatia o mea ua fai ma vaisu, ma o le a le mea e mafua ai ona latou faʻaleagaina le le talafeagai.
Afai e pa'ū le maualuga o le adrenaline, e vave ona toe maua vave le tino o le tino. Paʻu, fiaaai ma isi lagona le lelei e faamanatu mai ai ia i tatou e tausia manaʻoga oo tatou tino. Aveesea o uiga e seasea lagona lelei.

Mai le taui i vaisu

O faʻataʻitaʻiga ma tamaʻi, e ui i lea, na faʻaalia ai e iai foi le vaivaiga faʻalauiloa mo mea euphoric. O aʻa e mafai ona faʻamalosia ai le nofoaga autu o taui i totonu o latou mafaufau e ala i le faʻamalosia o se leve, faʻaosoina le tatalaina o le tino o le tino, faaali le amio moni o mea ua fai ma vaisu. Latou te faʻaaoga pea lava pea lenei leve, e tusa lava pe o lona uiga e tatau ona lafoaʻi meaʻai ma isi mea taua.

O isi suʻesuʻega na tilotilo i le faʻalagolagoina o le faʻalagolago i le 'oti pe a tuʻuina atu le avanoa e faʻamaʻi ai fualaau. O aʻa e faʻapupulaina le faʻalagolago i heroin, cocaine, amphetamine, nicotine, ava malosi ma THC i lalo o nei tulaga. A maua e rato le fatu heroin po o le cocaine, o latou vaisu ua oʻo ina le mafai ona latou teenaina le mea e tusa lava pe o loʻo faʻapipiʻiina le meaʻai cocaine ma le mea eletise eletise o se faasalaga.

"Faʻatauga" taui

O se mea e sili ona fiafia i ai mea e faʻaleleia ai lo tatou ola manuia e le o se faʻafitauli i totonu ma na o ia lava. I se isi itu, o le amataga o se aafiaga lelei i le tino. Ae ui i lea, o ia ituaiga meaola e le o ni fausaga lelei.
E ala mai i faʻafouga faʻaleaganuʻu e mafai ai ona matou tulituliloaina nei mea e sili ona lata mai toetoe lava a le faʻavavau, lea e mafua ai ona matou le amanaʻiaina mea e manaʻomia. O togafitiga o le physiological, o lona uluai galuega o le tauia lea o amioga e tausia ai le olaga, e mafai ona tau atu i le isi itu pe afai tatou te pulea lelei le faaosofiaina oi latou. E tupu lenei mea e ala i le tuʻuina atu o vailaʻau o mea ua fai ma vaisu, poʻo le faʻamalosia o le ogatotonu o le faiʻai.

Faʻanoʻi: meaola faʻaleaganuʻu poʻo aganuʻu?

O la tatou gasegase i mea ua fai ma vaisu, o la tatou sailiga mo le inupia, ei ai faavae faavae, ma e le o se mea fou faaleaganuu. O le tomai o lenei aoga, peitai, e tuuina atu i le ua uma ona: Pe o le i ai o faaosofia vailaau, po o le avanoa i le faaosofia amioga, e le o suiga fou aganuu o loo tatou faaaogaina e faateleina ai lo tatou fiafia, faatasi ai ma le tau malosi o lo tatou soifua maloloina ma isi vaega o lo tatou olaga.

Faʻasaʻo i totonu o le malo manu

O isi mamanu e mafai ona lelei e aunoa ma la tatou fesoasoani: e masani ona matauina le elefane i le fafagaina o fualaau aina. Ae ui i lea, o latou mafaufauga faʻapitoa ma lo latou faʻamalosia o le locumotion e foliga mai e le afaina i le ava malosi. E tutusa lava le moni i le tele o ituaiga o fualaau suamalie: E foliga mai na latou atiae se faapalepale i le ava malosi ina ia mafai ai ona 'ai fualaau aina ma nectars e aunoa ma le leiloa o le mafai ona lele. O siamupini a le lalolagi i le faapalepale o le ava e foliga mai o le Spitzhörnchen, o le o le a taua i luga o le ava i aso uma lona tolu e ala i tulaga faaletagata, ae foliga mai e leai se tapulaa i luga oa latou masini afi.
Rhesus beke ma isi primates, i le isi itu, faʻaalia tino faʻafitauli amio e pei ona tatou faia, ma e masani ona matauina le inu ava malosi. O nei faʻataʻitaʻiga e le tuʻuina ai se avanoa mo faaiuga pe o le a mafua ai ona faia ma le loto i ai e nei manuʻa nei tulaga, pe o le mea o loʻo i ai meaʻai eletise e faigofie ona faʻafefe ai le ava malosi. O manulele lanumeamata ua atiaeina se tagata e fia iloa le ava malosi, e pei o le tele o toga suka e maua i lo latou nofoaga. Latou te fiafia i se paluga o le ava malosi ma vai suka i le vai mama mama. O lea la e foliga mai o se mafuaʻaga fuafuaina lea o le tulaga o le inisua.
Le malosi e faʻaaogaina ai le ava malosi - o lona uiga, o se punaoa malosi - i le metabolism e foliga mai ua tele taimi na tutupu i le evolusione. E fesoʻotaʻi vavalalata i le ala o le ola: tagata e ola i le laau, oe mafai ona 'ai fua fou, e leai se mea e taulimaina ai le ava malosi, tagata o le eleele, o la latou meaʻai ua paʻu fua, ae ui i lea, ua uma. E le gata i le faalagolago i le suka e avea o se punaoa malosi, e te faalauteleina lau fusi o meaai, ma faateleina ai le avanoa e ola ai. O le mea moni o aʻafiaga e le manaʻomia e tupu mai o se taunuuga o le maualuga o faʻamalosia o le ava malosi e seasea lava i fafo atu ona o le maua o le ava malosi e utiuti. I totonu o le fanua, o le lelei o le taumafa ava malosi e sili mamao atu nai lo le le lelei. E na o le maua lava o le ava malosi e ala i aganuu faaleaganuu o lenei mea muamua na avea ma mea fou e avea ma faafitauli.

Photo / Vitio: Shutterstock.

Tuua se Faamatalaga