in , ,

Fa'ai'u le nofoia o le lumana'i - Fa'atalanoaga ma Prof. Christoph Görg | S4F AT


polofesa iunivesite dr. Christoph Görg galue i le Inisetiute mo Social Ecology i le Iunivesite o Punaoa Faalenatura ma Life Sciences i Vienna. O ia o se tasi o faatonu ma taitai tusitala o le APCC Special Report Fa'atulagaina mo se olaga fa'alelei i le tau, ma o le tusitala o le tusi: sootaga faaleagafesootai ma le natura. Matini Auer mai °CELSIUS talanoa ia te ia.

Christoph Goerg

O se tasi o faʻamatalaga autu o le mataupu "Social and Political Ecology", lea na avea ai Polofesa Görg ma taʻitaʻia tusitala, o loʻo taʻua ai "o mea e manaʻomia muamua (e pei o le tuputupu aʻe lanumeamata, e-mobility, circular economy, energetic use of biomass)" e e le lava e ola ai i se olaga fa'alelei i le tau. "O le faʻauluuluga o le lalolagi e faʻavae i luga o le gaosiga o alamanuia, lea e faʻalagolago i fossil ma o lea e gata ai punaoa ma o lea e le faʻatusalia ai se auala gafataulimaina o le gaosiga ma le ola. E mana'omia le fa'atapula'aina e le tagata lava ia o punaoa."

E mafai ona fa'alogoina le fa'atalanoaga ile Alpine GLOW.

O le a le "social ecology"?

Matini Auer: Matou te fia talanoa e uiga i lenei aso si'osi'omaga fa'aagafesootai ma fa'apolokiki talatalanoa. "Ecology" o se upu e faʻaaogaina soo e te tau le iloa ai lona uiga. O lo'o iai vaila'au fa'alenatura, eletise lanu meamata, nu'u si'osi'omaga.

Christoph Goerg: O le si'osi'omaga ose fa'asaienisi faanatura, e sau mai le biology, lea e fa'atatau i le ola fa'atasi o meaola. Mo se fa'ata'ita'iga, fa'atasi ai ma filifili mea'ai, po'o ai e iai manu fe'ai, o ai e iai mea'ai. Na te fa'aaogaina metotia fa'asaienisi e iloilo ai fegalegaleaiga ma feso'ota'iga i le natura.

O se mea faʻapitoa na tupu i le siʻosiʻomaga lautele. E lua mea o lo'o tu'ufa'atasia i'inei o lo'o a'afia i a'oa'oga fa'asaienisi 'ese'ese e lua, e ta'ua o le social, sociology, ma le si'osi'omaga o se fa'asaienisi faanatura. O le si'osi'omaga fa'aagafesootai ose fa'asaienisi fa'apitoa. E le gata o le sociologist e galulue ma ecologists i se taimi, ae o se taumafaiga e faia e taulimaina mataupu i se auala e matua tuʻufaʻatasia, mataupu e manaʻomia moni fegalegaleaiga, se malamalama masani o aʻoga mo le tasi ma le isi.

O aʻu o se sociologist e ala i aʻoaʻoga, sa ou galue tele foi i le saienisi faaupufai, ae o lenei i le inisitituti ou te galue tele ma aʻu uo faasaienisi. O lona uiga matou te aʻoaʻo faʻatasi, matou te aʻoaʻoina a matou tamaiti aʻoga i se auala faʻapitoa. Ia, e le o se tasi e faia faʻasaienisi faanatura ona tatau ai lea ona latou aʻoaʻoina sina vaega o sociology mo se semesa, ae matou te faia faʻatasi, i le aʻoaʻo faʻatasi, ma se saienitisi natura ma se saienitisi faʻaagafesootai.

E fegalegaleai le natura ma le sosaiete

Matini Auer: Ma e te le va'aia le natura ma le sosaiete o ni malo eseese se lua, ae o ni malo e fegalegaleai pea le tasi i le isi.

Christoph Goerg: E sa'o lava. Matou te feagai ma fegalegaleaiga, ma fegalegaleaiga i le va o vaega e lua. O le suʻesuʻega autu e le mafai ona e malamalama i le tasi e aunoa ma le isi. E le mafai ona tatou malamalama i le natura e aunoa ma se sosaiete, aua o aso nei o le natura o loʻo aʻafia atoatoa e tagata. E le'i mou atu o ia, ae ua liua o ia, ua suia. O a tatou siosiomaga fa'anatura uma o laufanua fa'aleaganu'u ua toe fa'aleleia e ala ile fa'aoga. Ua tatou suia le tau o le lalolagi ma ua tatou aafia ai le atinaʻeina o le paneta. Ua le toe iai se natura e le’i pa’ia. Ma e leai se sosaiete e aunoa ma le natura. E masani ona galo lenei mea i le social sciences. Matou te faʻalagolago i le aveina o mea mai le natura - malosi, meaʻai, puipuiga mai le tau leaga, mai le malulu ma le vevela ma isi mea, o lea tatou te faʻalagolago i fegalegaleaiga ma le natura i le tele o auala.

Alaisa i Luzon, Filipaina
Photo: Lars Hemp, CC BY-NC-SA 3.0 EN

metabolism agafesootai

Matini Auer: O le upu autu lenei: "social metabolism".

Christoph Goerg: O le mea tonu lava na ou taʻua o le "social metabolism".

Matini Auer: E pei o se manu poʻo se laʻau: o le a le mea e sau i totonu, o le a le mea e 'ai, faʻafefea ona liua i le malosi ma aano ma mea e toe oʻo mai i le faaiuga - ma o lea ua tuʻuina atu i sosaiete.

Christoph Goerg: Ioe, matou te suʻesuʻeina foʻi lena mea, o mea e 'ai ma pe faʻafefea ma mea e sau i le iʻuga, o lona uiga o le otaota o loʻo totoe. Matou te suʻesuʻeina le faʻaogaina o ie, ae o le eseesega o le sosaiete ua matua suia lona faʻavae ie i le talafaasolopito atoa. O lo'o matou i ai nei i totonu o se fa'alapotopotoga fa'apisinisi lea e fa'atatau i le suau'u. O suau'u fa'ato'aga e iai lona fa'avae malosi e le maua e isi mea, o lea mo se fa'ata'ita'iga e le tutusa le entropy o le biomass. Ua matou faʻaogaina se avanoa i le gaosiga o fale gaosi oloa - faʻatasi ai ma le faʻaogaina o koale, suauʻu, kesi ma isi mea - e leʻi maua muamua e isi sosaiete, ma ua matou fatuina le tamaoaiga tele. E taua le vaai i lena mea. Ua tatou fatuina oa faaletino maoae. Afai tatou te toe foi i tua i se augatupulaga, e matua faigofie lava ona malamalama. Ae ua tatou faia se faʻafitauli tele i ai - e tonu lava ma le manuia ua tatou maua mai le faʻaaogaina o le natura - e taʻua o le faʻalavelave o le tau ma le faʻalavelave o meaola eseese ma isi faʻalavelave. Ma e tatau ona e vaʻai i lenei mea i le faʻamatalaga, i fegalegaleaiga. O le mea lea o se mea e maua mai i lenei faʻaogaina o punaoa, ma e tatau ona tatou manatu mamafa i le faʻalagolago o sosaiete a tagata i nei punaoa. O le faʻafitauli tele lena o loʻo feagai ma i tatou i aso nei: E faʻafefea ona tatou suia le gaosiga o pisinisi. O le ki lena mo i tatou.

Fa'asuauu Nouei
Ata: Jan-Rune Smenes Reite, e ala i Pexels

O ofo fou muamua e le lava

Matini Auer: O lea la ua fai mai le folasaga - i se tulaga fa'apitoa - o ofo fou muamua e pei o le tuputupu a'e lanu meamata, e-mobility, circular economy ma le fa'aogaina o le biomass mo le gaosiga o le malosi e le lava e fausia ai ni fausaga fa'alelei i le tau. E mafai faapefea ona e faamaonia lena mea?

Christoph Goerg: Faatasi ai ma le faʻaogaina o le malosi faʻasolosolo, ua matou fatuina se avanoa atinaʻe mo sosaiete e le mafai ona faʻaauau i luga o le tulaga tutusa. E le gata i le faʻaaogaina o le biomass ma isi tekinolosi. Ae ui i lea, e oʻo mai i le taimi nei, e leai se faʻamaoniga e mafai ona tatou faia lenei mea. E tatau ona tatou fa'aloloa mo le fa'alo aua tatou te iloa afai tatou te fa'aauau pea ona fa'aogaina suau'u fa'atosina, o le a tatou fa'atupuina se fa'alavelave tau. Ma afai tatou te le mananao e faʻaaogaina, e tatau ia i tatou o sosaiete ona mafaufau i le tele o le tamaoaiga e mafai ona tatou gafatia i le lumanaʻi? Le mea o loʻo matou faia i le taimi nei: O loʻo matou nofoia le lumanaʻi. O aso nei tatou te faaaogaina le manuia sili e mafai ona oo i ai tupulaga o le lumanai. Ou te ta'ua lena nofoia. I se isi faaupuga, o o latou avanoa ua matua taofia ona o aso nei ua tatou ola i luga atu o mea tatou te maua. Ma e tatau ona tatou o i lalo iina. O le mea moni o le fa'afitauli tutotonu lea na fa'atalanoaina e le su'esu'ega a le Anthropocene. E le faaleoina faapena. Fai mai le Anthropocene ioe, o loʻo ia i tatou le matua o le tagata i aso nei, o se tausaga faʻafanua na faʻatulagaina e tagata. Ioe, o lona uiga i senituri o lumanaʻi, afe tausaga, o le a tatou mafatia ai i avega o le faavavau o loo tatou fuaina mai i aso nei. E le o tatou la, a o tupulaga o le lumanai. Matou te fa'atapula'aina a latou filifiliga. Ma o le mafuaaga lena e tatau ai ona tatou fesuiai lo tatou nofoia o taimi, lo tatou nofoia o le lumanai. Ole lu'itau tutotonu lea ole fa'afitauli ole tau o lo'o iai nei. O lea ua alu atu i tua atu o le tatou Lipoti Faapitoa - Ou te fia faamamafa atu lea - o loʻu manatu lea o se polofesa o le siʻosiʻomaga lautele. E te le maua i le lipoti, e le o se manatu faamaopoopo, o le faaiuga lea ou te aumaia mai le lipoti o se saienitisi.

Matini Auer: Faatasi ai ma le lipoti, e leai se matou tusi fua mo le auala matou te mamanuina ai fausaga, o se aotelega o vaaiga eseese.

E le mafai ona tatou ola tumau o ni tagata taitoatasi

Christoph Goerg: O se itu taua tele lenei: Na matou filifili manino e tu'u ese'ese vaaiga e pei ona i ai. E fa a matou vaʻaiga: vaʻaiga maketi, vaʻaiga faʻafouina, vaʻaiga faʻapipiʻi ma le vaʻaiga lautele. I le talanoaga e uiga i suiga o le tau, e naʻo le vaʻaiga maketi e masani ona ave, o lona uiga, e faʻafefea ona tatou suia filifiliga a tagata faʻatau e ala i faʻailoga tau. Ma o iina o loʻo taʻu manino mai ai le matou lipoti: Faatasi ai ma lenei vaaiga, ua lofituina tagata taʻitoʻatasi. E le mafai ona tatou toe ola tumau o ni tagata taitoatasi, pe na o se taumafaiga tele, ma se ositaulaga sili. Ma o la tatou sini o le mea moni e tatau ona tatou maua i filifiliga faʻatau a le tagata mai lenei vaaiga. E tatau ona tatou tilotilo i fausaga. O le mafuaaga lena na matou faaopoopo ai isi vaaiga, e pei o le vaaiga fou. E tele taimi. E uiga i le atinaʻeina o tekinolosi fou, ae tatau foi ona lagolagoina e tulaga faʻavae, e le tupu na o ia, e pei ona faia i nisi taimi. E tatau foi ona mamanuina mea fou. Ae e tatau foi ona e vaʻavaʻai i tua atu o tekinolosi taʻitasi, e tatau ona e aofia ai le faʻaogaina o le faʻaogaina o tekinolosi. E masani ona fai mai afai e te le manaʻo e talanoa e uiga i tekinolosi, e tatau ona e tapunia lou gutu. Leai, e tatau ona tatou talanoa e uiga i tekinolosi, ae faʻapea foʻi i le faʻaogaina o tekinolosi ma aʻafiaga o le tekinolosi. Afai tatou te talitonu o le afi eletise o le a foia le faafitauli i le vaega o felauaiga, ona tatou i ai lea i le ala sese. O le faʻafitauli o le taʻavale e sili atu le tele, o loʻo i ai le taulaga i le taulaga, o loʻo i ai le gaosiga atoa o afi eletise ma isi vaega ae o le mea moni o le eletise. E tatau ona e vaʻai i lena mea ile faʻamatalaga. Ma e le amanaiaina lena mea i itu taitasi o mea fou. O le mafuaaga lena na matou filifili ai e faʻapipiʻi le vaʻaiga maketi ma le vaʻaiga fou i se vaʻaiga faʻaalia, mo se faʻataʻitaʻiga o le tuʻuina atu o felauaiga lautele, poʻo le tuʻuina atu o fale e matua mafai ai ona ola faʻalelei le tau. Afai e le tuuina mai, e le mafai foi ona tatou ola faauo i le tau. Ma le mea mulimuli o le vaʻaiga lautele, o nei fegalegaleaiga lautele i le va o sosaiete ma le natura.

E mafai ona fa'aauau pea faiga fa'a-Kapitalisme?

Matini Auer: Ae ui i lea, o lenei mataupu o loʻo faʻapea mai - toe manino lelei - e le o faʻatusalia le faʻauluuluga o le lalolagi atoa i se faiga gafataulimaina o le gaosiga ma le ola aua e faʻalagolago i fossil, o lona uiga, gata, punaoa. Pe o se faiga faavae e faavae i malosiaga faʻafouina ma se tamaoaiga faʻataʻamilomilo e le mafai ona mafaufauina? O le a le uiga moni o le kapitalisme, o le a le uiga? O oloa gaosiga, maketi tamaoaiga, tauvaga, faʻaputuina o tupe faavae, malosi faigaluega o se oloa?

Christoph Goerg: Ae sili atu i mea uma, o le faʻatupuina o le tele o tupe faavae e ala i le faʻaaogaina o tupe faavae. O lona uiga e maua se tupe mama. Ma toe teu fa'afaigaluega tupe mama, fa'aaoga, ma fa'atupu ai le tuputupu a'e.

Matini Auer: O lea e te le gaosia muamua e faamalieina ai nisi o manaʻoga, ae ia faʻatau atu ma toe faʻafoʻi le tupe mama i tupe faavae.

Mercedes Showroom Munich
Ata: Diego Delsa e ala mai Wikipedia FF E-GATA 3.0

Christoph Goerg: E sa'o lava. O le faʻamoemoega sili o le faʻatau atu e maua ai tupe mama ma toe faʻafaigaluegaina, faʻateleina tupe faavae. O le faamoemoega lena, ae le o le manuia. Ma o le a avea ma se fesili tele: E tatau ona tatou oʻo mai i le vaaiga o le lava, ma le lava o lona uiga e matua taua lava: O le a le mea tatou te manaʻomia moni? Ma o le a se mea e mafai ona tatou gafatia i le lumanaʻi pe a vaʻai i le faʻalavelave o le tau ma le vaʻai i tupulaga o le lumanaʻi? O le fesili autu lena. Ma pe mafai lena mea i lalo o le kapitalisme o se fesili lona lua. E tatau ona e vaai i lena mea. Ae i soo se tulaga, e tatau ona tatou - e tatau ona tatou o ese mai lenei pulega o le mauaina o tupe mama mo le manuia. Ma o le mafuaaga lena e tatau ai ona tatou o ese mai le vaaiga tuputupu aʻe. E iai a latou paaga e talitonu o lenei faʻafitauli o le tau e mafai foi ona faʻaumatia pe a faʻatupulaia. Sa su'esu'eina e a'u uo lenei ma su'e pepa uma o lo'o avanoa i lea mataupu ma su'esu'e pe i ai ni fa'amaoniga e mafai ona tatou fa'amavaeina lo tatou tamaoaiga mai le fa'aaogaina o puna'oa ma a'afiaga o le tau. Ma e leai se faamaoniga faasaienisi mo lena mea. Ma mo le decoupling moni. Sa i ai vaega, ae o vaega ia o le faaletonu o le tamaoaiga, o lona uiga o le faaletonu o le tamaoaiga. Ma sa i ai le vavalalata vavalalata i le va, o lea na sili atu ai la matou tamaoaiga faaletino nai lo aafiaga itu. Ae e tatau ona tatou faʻalatalata atu i le talitonuga i le tuputupu aʻe ma le faʻamalosia e tuputupu aʻe. E tatau ona tatou agai atu i se tamaoaiga e le o toe talitonu i le tuputupu ae e le gata.

Pe o le Tuputupu ae o se Mataupu o le Faatuatua?

Matini Auer: Ae o le tuputupu aʻe i le taimi nei ua na o se fesili o le talitonuga, o le faʻatuatua, pe ua na o le fausiaina i totonu o lo tatou tamaoaiga?

Christoph Goerg: E lua. Ua fausia i totonu o le tatou faiga tau tamaoaiga. Peitaʻi, e mafai ona suia. E fesuisuiai le faiga o le tamaoaiga. E mafai fo'i ona tatou fo'ia fa'alavelave fa'avae. Ma o iina e sau ai le talitonuga. I le taimi nei, afai e te tilotilo solo i totonu o faiga faaupufai, e te le maua se pati e tasi e tauva i se palota e le o taulai atu i le tamaoaiga. E talitonu tagata uma o le tuputupu aʻe o le tamaoaiga o le fofo lea o tatou faʻafitauli uma, aemaise o tatou faʻafitauli lautele ma le tamaoaiga. Ma ina ia faia lena mea, e tatau ona tatou tatalaina le avanoa ina ia mafai ai ona tatou foia faafitauli e aunoa ma le vaaiga o le tuputupu ae. E ta'ua e a matou paaga lenei fa'aletonu. E le mafai ona tatou toe talitonu, e pei o le 70 ma le 80, o tatou faafitauli uma o le a foia e ala i le tuputupu ae o le tamaoaiga. E tatau ona tatou sailia isi fofo, o se fofo mamanu e taumafai e suia fausaga.

Fa'agata fa'aagafesootai

Matini Auer: "Societal self-limitation" o le upu autu iinei. Ae e mafai faapefea ona tupu lenei mea? I fa'atonuga mai luga po'o faiga fa'atemokarasi?

Christoph Goerg: E na'o le faatemokalasi e mafai ona fai. E tatau ona faʻamalosia e se sosaiete faʻatemokalasi lautele, ona lagolagoina lea e le setete. Ae e le tatau ona oo mai o se faatonuga mai luga. O ai e tatau ona i ai le faʻatulafonoina e faia ai lenei mea, o ai e tatau ona taʻu saʻo mai le mea e mafai pea ma le mea e le toe mafai? E mafai ona faia lena mea i se faiga palota faatemokalasi, ma e manaʻomia ai se isi ituaiga suʻesuʻega faasaienisi. E oo lava i le faasaienisi e le tatau ona faatonu, pe mafai foi ona faatonu. O le mafuaaga lena ua faaopoopo ai le matou Lipoti Faapitoa i se faiga e aafia ai e aafia ai paaga mai vaega eseese o le sosaiete: Mai lea vaaiga, o le a se mea e mafai e se sosaiete e mafai ai ona maua se olaga lelei ma e fetaui lelei le tau? Ma e le gata ina matou fesili i saienitisi, ae o sui o vaega eseese e fiafia i ai. O se galuega faatemokarasi lena. E mafai ona lagolagoina e le saienisi, ae e manaʻomia ona faʻamalamalamaina i se avanoa lautele.

Matini Auer: Afai e mafai ona e faʻaititia i lalo i le taimi nei, e mafai ona e fai atu: O manaoga taua tele nei, o mea ia e manaia pe a e maua, ma o se mea taugata e le mafai ona matou gafatia. E mafai ona e fa'amaonia lena mea?

Christoph Goerg: E le mafai ona tatou fa'amaonia atoatoa lenei mea. Ae o le mea moni e mafai ona tatou aoina faʻamaoniga. Mo se fa'ata'ita'iga, o fa'afitauli o le le tutusa o le tamaoaiga o lo'o i ai le tele o a'afiaga mo kasa oona. Ole mea pito sili lena e tasi pe tele au tupe. O le tele o tupe e fesoʻotaʻi ma le faʻatau taugata. Ma o loʻo i ai moni lava vaega e mafai ona e tuʻuina e aunoa ma le faia o taulaga. E tatau ona e lele i Pale mo fa'atauga i le faaiuga o le vaiaso? E tatau ona e lele i le tele o kilomita i le tausaga? Mo se faʻataʻitaʻiga, ou te nofo i Bonn ma galue i Vienna. Sa ou fiu lava lele. Ua ou matauina e sili atu lou saoasaoa i Vienna poʻo i Bonn, ae o loʻo e matua popole lava. Afai ou te alu i le nofoaafi, e sili ia te au. Ou te le alu ese lava pe a ou le lele iina. Sa ou suia la'u paketi taimi. Ou te galue i luga o le nofoaafi ma taunuu malolo i Vienna poʻo le fale, ou te le maua le popole i le lele, ou te le nofo umi i le faitotoa ma isi. O le mea tonu lea o se manuia i le tulaga lelei o le olaga.

Matini Auer: O lona uiga, e mafai e se tasi ona iloa manaoga e mafai ona faamalieina i auala eseese, e ala i oloa eseese poʻo auaunaga.

Christoph Goerg: E sa'o lava. Ma sa matou taumafai e taulimaina lena mea i le faagasologa o paaga. Na matou faailoa atu i matou i ituaiga faʻapenei, ituaiga i tua poʻo tagata e nonofo i totonu o le taulaga, ma fesili: E faʻafefea ona suia o latou olaga, faʻafefea ona lelei le olaga, ae faʻaitiitia le faʻaleagaina o le tau. Ma e tatau ona e faʻaaogaina sina mafaufauga. E fa'alagolago tele foi lea i le fa'atulagaina o tulaga faigaluega, ma fa'apea fo'i i le fa'atulagaina o le tala fa'atatau o taimi paganoa. Fa'apea fo'i ma le tausiga o lau fanau ma isi mea, o lona uiga, pe fa'apefea ona fa'atulagaina, po'o le a le fa'apopoleina o lo'o ia te oe, pe tatau ona e fealua'i i tua ma luma i le tele o taimi, e sili atu ona to'afilemu ma fetu'una'i filifiliga mo le tau ola. -uo. Afai e iai ni ou tulaga fa'alavelave faigaluega, ona e fa'aogaina lea o le CO2 sili atu, e fa'afaigofie ai. O lea matou te faia moni lava i paketi taimi. E matua fiafia lava le va'ai atu o fausaga o le fa'aogaina o le taimi o lo'o faia se sao taua i la tatou fa'amalo CO2.

Matini Auer: E mafai la ona e fai atu o le fa'aitiitiga lautele o itula faigaluega o le a faigofie ai mo tagata?

Christoph Goerg: I soo se tulaga! Ole tele ole fetuutuunai ole a faafaigofie ai mo i latou. E te le tau ave lau fanau i le aoga i le taavale, e mafai foi ona e tietie i lau uila i tafatafa ona e tele lou taimi. Ioe, afai e te faʻaaogaina le fetuutuunai e alu ai i tafaoga sili atu, ona toe foʻi lea. Ae matou te talitonu - ma matou vaʻai foi i faʻamaoniga o lenei mea - e mafai foi ona faʻaititia le paketi CO2 ma sili atu ona fetuutuunai.

o le a le tele ua lava

Matini Auer: E mafai faapefea ona e faia le lava, poʻo le manaʻoga mo le lava, ia faʻamaonia e le fefefe ai tagata?

Christoph Goerg: E te le mana'o e aveese se mea mai ia i latou. E tatau ona e ola i se olaga lelei. O le mea lena ou te faamamafa atu ai o le manuia, le olaga lelei, e tatau lava ona avea ma elemene. Ae o le a se mea ou te manaomia mo se olaga lelei? Ou te mana'omia se e-mobile i totonu o le faletaavale fa'aopoopo i a'u afi penisini e lua? Pe aoga ea ia te au? Pe ou te maua moni ea mai lenei mea, pe na o saʻu meataalo? Po o se tulaga mamalu ia te au? O le tele o le taumafaina o le mamalu. Ou te manaʻo e faʻaalia ou te gafatia se malaga i le faaiuga o le vaiaso i Lonetona. O lenei tulaga mamalu e le faigofie ona fiu, ae atonu e i ai se lauga faalauaitele e uiga i ai: O a mea ou te manao moni lava mo se olaga lelei? Ma sa matou fesiligia a matou paaga faataitai i lenei fesili. E le tatau ona faʻafefea o tatou fusipaʻu, ae o le a le mea tatou te manaʻomia moni mo se olaga lelei. Ma mo lena matou te manaʻomia le tele o le saogalemu lautele ma fetuutuunai.

Matini Auer: O lea foi ua fai mai o le suiga i le tau-faauo fausaga e fesootai ma feteenaiga ogaoga o le fiafia ma uiga, ma e tatau ona avea ma galuega o le siʻosiʻomaga faʻapolokiki le malamalama i nei feteʻenaʻiga ma faʻaalia auala e foia ai.

Christoph Goerg: Ioe, sa'o. E iai fo'i le vaitaimi lona lua, le si'osi'omaga fa'apolokiki. E fesoʻotaʻi vavalalata ma le siʻosiʻomaga lautele. Ma e eseese aʻoga, ae i le mataupu faavae o aʻoga uma e ioe e tatau ona aofia ai feteʻenaʻiga aua o loʻo tatou ola i se sosaiete e matua feteʻenaʻi fiafia. Mo se faʻataʻitaʻiga, o loʻo i ai galuega e faʻalagolago i le vaega o taʻavale. E tatau ona e manatu mamafa i lena mea, ioe e le tatau ona lafoina tagata i luga o auala. E tatau ona e atia'e ni fuafuaga mo suiga. Le fa'afefea ona tatou siitia mai se tamaoaiga e fa'atatau i ta'avale i se tamaoaiga e le o toe iai lena fa'alavelave. E mafai ona e suia lena mea. E iai foʻi galuega faʻatino e tuʻuina atu ai le tele o le faiʻai i le fesili pe faʻapefea ona ausia se liua. Ma i le si'osi'omaga fa'apolokiki e mafai ona fuafuaina ia galuega fa'aliliu.

Afai tatou te tilotilo i Siamani: E mafai, mo se faʻataʻitaʻiga, e fai e aunoa ma le lignite. E to'aitiiti lava sa galulue i le lignite, ma ina ua uma le 1989 latou te le'i le fiafia ona ua pa'u se vaega o le lignite. Sa leaga mo le siosiomaga, sa matua faaleagaina, e ui lava ina leiloa a latou galuega, na latou fai mai: o le olaga e sili atu ona lelei. E mafai ona e faia se mea faapena i se isi nofoaga pe afai e mafai ona e ofoina atu i tagata se lumanaʻi talafeagai. Ioe, e tatau ona e ofoina atu ia i latou ni vaaiga, ma e tatau ona latou atiina ae faatasi. O se galuega lea e le mafai ona faia e ia lava.

O le a le galuega aoga lautele?

Matini Auer: Sa na ona ou tilotilo i se faataitaiga faasolopito, o le Fuafuaga a Lucas. O tagata faigaluega, o tagata faigaluega i totonu o le fale gaosi oloa, na atiina ae isi auala faʻatasi ma le au mamanu ma, ina ia taofia le toe faʻaaogaina, na latou manaʻomia le "aia tatau i galuega faʻale-agafesootai".

Christoph Goerg: O se faataitaiga manaia tele lea. O se pisinisi o auupega, ma sa fesili le au faigaluega: pe tatau ona tatou faia ni auupega? Pe tatau foi ona tatou faia ni mea aoga faaleagafesootai. Ma sa latou faatulagaina e i latou lava. O se fuafuaga lea mo se liua, mai se falegaosi meatau i se fale e le o ni auupega. Ma e toatele ua taumafai e aoao mai ai. E mafai ona e faʻaaogaina i aso nei, mo se faʻataʻitaʻiga, e faʻaliliu ai le pisinisi taʻavale, o lona uiga e faʻaliliu i se isi pisinisi. E tatau ona mamanuina, e le tatau ona avea ma togafitiga faʻafuaseʻi, e le tatau ona gau kamupani. E tatau ona e faia i se auala e manatu mamafa i popolega lautele ma taulimaina i latou i le puipuiga. Ua matou faia galuega iinei ma iuni. E faʻafefea ona faʻauluina i luga o le vaʻa faʻatasi faʻapotopotoga fefaʻatauaʻiga i totonu o le fale gaosi oloa i Austria e avea ma tagata o se suiga? Ina ia le o ni tagata tetee ae e lagolagoina se suiga pe afai e faia i se tulaga amiotonu.

1977: Lucas Aerospace tagata faigaluega faʻaalia mo le aia tatau i galuega aoga faʻaagafesootai
Photo: Worcester Radical Films

Matini Auer: Na faaalia e tagata Lucas e faapea: O i tatou o tagata e faia mea. E i ai moni lava i nei tagata le malosi e fai mai ai: Matou te le mananao e fai lena mea. O tagata i totonu o le supamaketi o le a iai le malosi e fai mai ai: Matou te le tuʻuina ni oloa o loʻo i ai le suauu pama i luga o fata, matou te le o faia lena mea. Po'o: Matou te le fauina SUVs, matou te le faia lena mea.

Christoph Goerg: O lo'o e faia se mana'oga fa'ateteleina e fa'apea e tele atu tala a tagata faigaluega, e le gata i itula faigaluega ae fa'apea fo'i i oloa. O se fesili sili ona taua, aemaise lava i le vaega o auaunaga i aso nei - seʻi ou taʻua Corona - o tagata faigaluega i le tausiga o le tamaoaiga e tele avanoa mo le faʻatulagaina o latou eria. Na matou aʻoaʻoina le uiga o le faʻamaʻi o le corona mo tagata faigaluega. Ma o le fatuina o avanoa mo i latou e fesoasoani ai i le faʻatulagaina o la latou galuega o le manaʻoga lea o le itula.

Fesiligia le mana ma le pule

Matini Auer: O lenei mea e aumaia ai i tatou i le faaiuga o lenei mataupu, o loʻo fai mai o gaioiga faʻaagafesootai e faʻalavelaveina ai le malosi o loʻo i ai nei ma faʻatonuga faʻavae e faʻateleina ai le faʻaleleia o le tau.

Ata: Louis Vives via flickr, CC BY-NC-SA

Christoph Goerg: Ioe, o se su'esu'ega fa'apitoa. Ae ua ou talitonu e sa'o atoatoa o ia. Ou te talitonu o faʻafitauli o loʻo i ai nei ma faʻafitauli o loʻo i tua atu e iai se mea e fai ma le pule. O nisi o tagata fai gaioiga, mo se faʻataʻitaʻiga oi latou e pulea suauʻu faʻasolosolo, e iai le malosi faʻavae ma faʻapea ona pulea nisi vaega, ma o lenei malosiaga e tatau ona motusia. Aemaise lava i le itu e matua talafeagai ai le upu "climate terrorists", e pei o le tulaga o le tele o kamupani malosi, e pei o Exxon Mobile ma isi, oi latou lava o ni tagata faatupu faalavelave i le tau aua, e ui lava na latou iloa le mea na latou faia, na latou faaauau pea. ma taumafai e taofia le malamalama e uiga i le faʻafitauli o le tau ma o lea ua latou taumafai e fai pisinisi faʻatasi ai foi. Ma o nei sootaga malosi e tatau ona motusia. O le a le mafai ona e faʻaumatia atoa, ae e tatau ona e ausia o avanoa mo le fausiaina o sosaiete e sili atu ona matala. Na mafai ona latou faʻamautinoa e le o aofia ai le upu "fossil energy" i soʻo se maliega i luga o le Feagaiga Faʻavae i Suiga o le Tau. O le mafuaaga moni e le o taʻua. Ma o le mataupu lena o le pule, o le pule. Ma e tatau ona tatou talepeina lena mea. E tatau ona tatou talanoa e uiga i mafuaʻaga ma e tatau ona tatou fesili e aunoa ma se faʻasa i le mafaufau, faʻafefea ona tatou suia.

Matini Auer: Ou te manatu e mafai ona tatou tuua lena mea o se upu faaiu i le taimi nei. Faafetai tele mo lenei faatalanoaga!

Fa'avaa Ata: Jharia Coal Mine Initia. Ata: TripodStories e ala i Wikipedia, FF E-GATA 4.0

O lenei pou na faia e le Community Option. Auai i totonu ma lafo lau savali!

I LE FUAFUAGA I LE FILIFILIA AUSIA


Tuua se Faamatalaga