Oostenrijk wil nieuwe groep parallelle rechtspraak in de EU | attac Oostenrijk

De EU-commissie wil in het najaar van 2021 een voorstel indienen voor meer bescherming van grensoverschrijdende investeringen in de interne markt van de EU, dat elementen kan bevatten van een nieuw groepsbreed parallel rechtssysteem tussen EU-landen. In 2018 verklaarde het Europese Hof van Justitie (HvJ) het oude systeem van interne EU-groepsspeciale rechtszaken onverenigbaar met het EU-recht. (1)

Volgens informatie van de EU-commissie waarover Attac beschikt, voert de Oostenrijkse regering campagne voor de meest verstrekkende speciale groepsrechten en een eigen exclusieve rechtbank voor bedrijven. De Tijdschriftprofiel meldt momenteel ook dat minister van Economische Zaken Schramböck hoopt op "snelle vooruitgang" en een "ambitieus voorstel".

Volgens Attac heeft Oostenrijk slechts één van de twaalf van de oude EU-illegale overeenkomsten beëindigd - blijkbaar omdat Oostenrijkse banken hebben lopende rechtszaken. (3) Daarentegen hadden 23 EU-landen in mei 2020 al onderling alle relevante investeringsovereenkomsten beëindigd.

"De regering stelt het einde van de EU-interne parallelle rechtspraak uit totdat ze een vervanging heeft geïmplementeerd die de belangen van de bedrijven op de best mogelijke manier dient", bekritiseerde Iris Frey van Attac Oostenrijk. “Maar speciale actierechten voor bedrijven bedreigen een beleid in het belang van het algemeen belang en zijn onverenigbaar met democratie. Attac roept de regering daarom op campagne te voeren voor het beëindigen van eventuele speciale bedrijfsrechten - zowel binnen de EU als wereldwijd.

Nieuw onderzoek: corporaties willen eigen rechtbank met eigen recht

Een nieuwe studie De in Brussel gevestigde NGO Corporate Europe Observatory (CEO) onthult een tweejarige lobbycampagne van banken, bedrijven en advocatenkantoren om nieuwe materiële rechten voor investeerders en een exclusieve jurisdictie in de EU af te dwingen. “Als de bedrijven hun zin krijgen, zou een nieuwe, exclusieve EU-rechtbank de EU-regeringen kunnen dwingen om bedrijven enorme sommen geld te geven voor nieuwe wetten om werknemers, consumenten en het milieu te beschermen. Het financiële risico zou regeringen er uiteindelijk van kunnen weerhouden om in het algemeen belang te reguleren”, bekritiseert studieauteur Pia Eberhardt van CEO.

En bevat er eigenlijk een Discussiedocument van de Commissie van september 2020 zorgwekkende opties. Deze omvatten uitgebreide materiële rechten voor investeerders en de oprichting van een speciaal investeringsgerecht voor bedrijven op EU-niveau. De commissie overweegt ook om nieuwe bedrijfsprivileges in het leven te roepen waarmee ze nog eerder kunnen ingrijpen bij de voorbereiding van politieke beslissingen.

Grote banken en grote industrie bijzonder actief / Erste Group en de Oostenrijkse Kamer van Koophandel dringen ook aan op speciale rechten

Volgens de CEO-studie waren er in 2019 en 2020 minstens een dozijn bijeenkomsten van lobbyisten van bedrijven met de EU-commissie, waarin ze een nieuwe exclusieve rechtbank voor bedrijfsgroepen eisten. De Erste Group en de Oostenrijkse Kamer van Koophandel (4) hebben ook de Raadplegingsproces op bijzondere rechten. Vooral grote Duitse banken, de European Bankers Association, de Duitse aandeelhouderslobby en lobbygroepen van bedrijven zoals BusinessEurope en het Franse AFEP waren actief in het lobbyen. Hun boodschap: zonder speciale vorderingsrechten in de EU zouden investeerders geen "adequate rechtsbescherming" hebben en zouden daarom meer buiten de EU kunnen investeren.

Geen bewijs van enig nadeel voor investeerders in de EU

Voor Pia Eberhardt is deze chantagetactiek volledig in tegenspraak met de realiteit: “Er zijn geen aanwijzingen voor enige systematische discriminatie van buitenlandse investeerders in de EU-lidstaten die hun eigen parallelle rechtssysteem zouden rechtvaardigen. In de interne markt van de EU kunnen investeerders rekenen op een lange lijst van rechten en waarborgen, waaronder het recht op eigendom, non-discriminatie, te worden gehoord door een overheidsinstantie, en op een effectief rechtsmiddel en een eerlijk proces."

Eventuele tekortkomingen in de rechtsstaat in een land moeten voor iedereen fundamenteel worden verbeterd, in plaats van nieuwe wettelijke privileges te creëren voor een klein aantal toch al zeer machtige en toch al beschermde bedrijven die de democratische vrijheid van handelen beperken, eist Attac.

-

(1) In het Achmea-arrest van 6 maart 2018 oordeelde het HvJ dat arbitragebedingen in investeringsovereenkomsten binnen de EU niet verenigbaar zijn met het EU-recht. Intra-EU investeringsovereenkomsten (BIT's) werden oorspronkelijk meestal gesloten tussen West- en Oost-Europese EU-landen na de ineenstorting van de Sovjet-Unie en werden niet beëindigd toen deze staten toetraden tot de EU. Vóór het arrest van het HvJ had de Europese Commissie al het juridische standpunt ingenomen dat de overeenkomstige bilaterale investeringsovereenkomsten in strijd waren met het EU-recht en al in 2015 inbreukprocedures tegen Oostenrijk ingeleid.

(2) Het is opmerkelijk dat de regering van Bierlein op 18 december 2019 de overeenkomstige beëindigingsovereenkomsten van verschillende EU-landen heeft goedgekeurd en de nodige stappen heeft gezet voor de ondertekening ervan.

(3) Vier ISDS-rechtszaken door Oostenrijkse banken tegen Kroatië zijn momenteel in behandeling bij arbitragetribunalen. Raiffeisenbank, Erste Bank, Addiko Bank en Bank Austria beroepen zich op speciale vorderingsrechten om hun belangen te verdedigen. Ze zijn gebaseerd op de Oostenrijkse investeringsovereenkomst met Kroatië. Als Oostenrijk de multilaterale beëindigingsovereenkomst op 5 mei 2020 had ondertekend, zouden Oostenrijk en Kroatië verplicht zijn om de scheidsgerechten in een gezamenlijke verklaring te informeren dat het in de investeringsovereenkomst overeengekomen arbitragebeding niet van toepassing is.

In totaal zijn 11 van de 25 bekende ISDS-rechtszaken van Oostenrijkse bedrijven gebaseerd op interne investeringsovereenkomsten van de EU. Zo heeft EVN AG Bulgarije in 2013 aangeklaagd omdat het van mening was dat het financieel benadeeld werd door de Bulgaarse staat als het ging om het vaststellen van prijzen voor elektriciteit en betalen voor hernieuwbare energie.

(4) De Kamer van Koophandel hierover: "Alleen" educatieve "maatregelen tegen lidstaten hebben geen waarde voor investeerders. Beleggers moeten recht hebben op materiële compensatie."

De rechtszaken van investeerders tegen staten zijn de afgelopen jaren wereldwijd snel toegenomen. In december 2020 waren er meer dan 1100 gevallen bekend. Ongeveer 20 procent hiervan is ingediend op basis van intra-EU investeringsovereenkomsten.