Keuze
De EU-lidstaten zijn het deze week eens geworden over een EU-minimumbelasting voor bedrijven van 15 procent. Voor de netwerkattac, die kritisch is ten opzichte van de globalisering, is een minimumbelasting in principe welkom, maar de concrete invulling blijft volstrekt ontoereikend. Want zoals zo vaak zit de duivel in de details. Attac hekelt het feit dat de belasting veel te laag is, de reikwijdte veel te beperkt is en de inkomsten oneerlijk verdeeld zijn.
Belastingtarief is gebaseerd op belastingmoerassen
“Sinds 1980 zijn de gemiddelde belastingtarieven voor bedrijven in de EU meer dan gehalveerd van iets minder dan 50 naar minder dan 22 procent. In plaats van uiteindelijk rond de 25 procent uit te bodemen, is het minimale belastingtarief van slechts 15 procent gebaseerd op belastingmoerassen als Ierland of Zwitserland”, bekritiseert David Walch van Attac Austria. Attac ziet ook het gevaar dat deze veel te lage minimumbelasting zelfs de belastingconcurrentie aanwakkert in tal van EU-landen met belastingtarieven van meer dan 20 procent. Bedrijfslobby's in veel landen hebben zelfs al verklaard dat de 15 procent een kans is om de vennootschapsbelasting verder te verlagen.
Attac pleit voor een minimum belastingtarief van 25 procent en een trendbreuk in de internationale neerwaartse belastingwedloop.
90 procent van de bedrijven wordt niet getroffen
Ook voor Attac is de reikwijdte van de belasting onvoldoende; omdat het alleen zou moeten gelden voor multinationals met een omzet van meer dan 750 miljoen euro. Dit betekent dat 90 procent van alle bedrijven in de EU zijn vrijgesteld van de minimumbelasting. “Er is geen rechtvaardiging om de drempel zo hoog te leggen. Winstverschuiving is niet alleen wijdverbreid onder corporate giganten - helaas maakt het deel uit van de algemene praktijk van multinationale ondernemingen", bekritiseert Walch. Attac pleit ervoor om de minimumbelasting in te voeren vanaf een omzet van 50 miljoen euro – de drempel waarmee de EU zelf ‘grote bedrijven’ definieert.
En de minimumbelasting is ook zeer problematisch vanuit het perspectief van mondiale rechtvaardigheid. Want de extra inkomsten moeten niet gaan naar waar de winst wordt gemaakt (vaak armere landen), maar naar die landen waar de corporaties hun hoofdkantoor hebben - en dus vooral naar rijke geïndustrialiseerde landen. “De minimumbelasting benadeelt de armere landen enorm, die toch al het meest te lijden hebben onder winstverschuivingen. Het principe om bedrijven eerlijk te belasten waar ze hun winsten genereren, wordt niet bereikt”, bekritiseert Walch.
Achtergrond
De basis van het EU-akkoord is de zogenaamde Pijler 2, de OESO-hervorming van de internationale belastingheffing. De verordening specificeert niet hoe hoog het belastingtarief in elk land moet zijn, maar stelt staten in staat om vervolgens elk verschil met de minimumbelasting in een laagbelastend land zelf te belasten. De Amerikaanse president Biden stelde oorspronkelijk 21 procent voor. De oorspronkelijke OESO-formulering van "minstens 15 procent" was al een concessie aan de EU en haar belastingmoerassen. Tijdens de onderhandelingen slaagde Ierland er echter in om het minimumbelastingtarief te beperken tot 15 procent en niet op "ten minste 15 procent". Dit verzwakt de belasting verder en ontneemt alle staten de mogelijkheid om zelf een hogere minimumbelasting in te voeren.
In principe zou de aanpak echter een effectief middel zijn om een einde te maken aan de verderfelijke concurrentie om de laagste belastingtarieven, aangezien een dergelijke regeling ook zonder instemming van de ergste belastingmoerassen kan worden ingevoerd.
