Тэгш бус байдлын тайлан 2023: Уур амьсгалд дасан зохицохын төлөө хэт баян хүмүүсийн баялгийн татвар

Орлого багатай хүмүүс өндөр орлоготой хүмүүсээс бага хүлэмжийн хийг ялгаруулдаг гэдгийг бүгд мэднэ. Энэхүү тэгш бус байдал нэмэгдсээр байгааг Дэлхийн тэгш бус байдлын лабораторийн эдийн засагч Лукас Шанселийн сүүлийн тайлан харуулж байна. Энэ хүрээлэн нь эдийн засагч Томас Пикетти ("21-р зууны нийслэл") удирдах албан тушаалтай Парисын эдийн засгийн сургуульд байрладаг.

2023 оны Уур амьсгалын тэгш бус байдлын тайлангийн дагуу1, дэлхийн хүн амын нэн ядуу тал нь дэлхийн утааны дөнгөж 11,5%-ийг бүрдүүлдэг бол эхний 10% нь утааны бараг тал буюу 48%-ийг үүсгэдэг. Эхний 16,9 хувь нь утааны XNUMX хувийг эзэлдэг.

Орлогын янз бүрийн бүлгүүдийн нэг хүнд ногдох ялгаруулалтыг харвал ялгаа улам бүр тод харагдана. Зорилтот 1,5 хэмд хүрэхийн тулд дэлхийн оршин суугч бүр 2050 он гэхэд жилд ердөө 1,9 тонн CO2 ялгаруулах ёстой. Үнэн хэрэгтээ дэлхийн хүн амын хамгийн ядуу 50% нь нэг хүнд ногдох 1,4 тонн буюу нэг хүнд ногдох 101 тонн ноогдох хэмжээнээс 50 дахин давсан дээд XNUMX% нь доогуур хэвээр байна.

1990 оноос 2019 он хүртэл (Ковид-19 тахлын өмнөх жил) дэлхийн хүн амын хамгийн ядуу хагасаас нэг хүнд ногдох ялгаралт дунджаар 1,1 тонноос 1,4 тонн CO2 болж өссөн байна. Нэг хүнд ногдох утаа мөн хугацаанд 80-аас 101 тонн болж өссөн байна. Бусад бүлгүүдийн ялгаралт ойролцоогоор ижил хэвээр байна.

Нийт утаанд нэн ядуу хэсгийнхний эзлэх хувь 9,4%-аас 11,5%, хамгийн чинээлэг нэг хувийнх нь эзлэх хувь 13,7%-аас 16,9% болж өссөн байна.

Европт нэг хүнд ногдох утаа 1990-2019 он хүртэл буурсан байна. Харин орлогын бүлгүүдийг харвал хамгийн ядуу хагас болон дундаж 40 хувийнх нь утаа тус бүр 30 орчим хувиар, эхний 10 хувийнх нь 16,7 хувиар, хамгийн баян 1,7 хувийнх нь 1990 хувиар буурсан байна. . Тиймээс ахиц дэвшил голчлон бага, дунд орлоготой иргэдийг хохироож байна. Үүнийг бусад зүйлсийн дотор эдгээр орлого 2019-XNUMX он хүртэл бодитоор бараг өсөөгүйтэй холбон тайлбарлаж болно.

1990 онд дэлхийн тэгш бус байдал нь ядуу, баян орнуудын ялгаагаар голчлон тодорхойлогддог байсан бол өнөөдөр улс орнуудын доторх ядуу, баян хоёрын ялгаа голлон бий болж байна. Мөн бага, дунд орлоготой орнуудад баян, хэт баян гэсэн ангиуд бий болсон. Зүүн Азийн хамгийн дээд 10 хувь нь Европоос хамаагүй их утаа ялгаруулдаг бол доод 50 хувь нь хамаагүй бага. Дэлхийн ихэнх бүс нутагт нэг хүнд ногдох хорт утааны тэн хагас нь Хойд Америк, Европ, Орос/Төв Азийг эс тооцвол жилд 1,9 тоннд ногдох утааны хэмжээ дөхөж эсвэл түүнээс доогуур байна.

Үүний зэрэгцээ хамгийн ядуу хүмүүс уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр дагаварт илүү их өртөж байна. Ган, үер, ой хээрийн түймэр, хар салхи гэх мэтээр орлогын алдагдлын дөрөвний гурав нь дэлхийн хүн амын нэн ядуу тэн хагасыг хамарч байгаа бол хамгийн чинээлэг 10% нь орлогынхоо 3% нь л хохирч байна.

Хүн амын хамгийн ядуу тал нь дэлхийн нийт баялгийн ердөө хоёр хувийг эзэмшдэг. Тиймээс тэдэнд уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр дагавраас өөрсдийгөө хамгаалах боломж маш бага байна. Хамгийн баян 2% нь баялгийн 10% -ийг эзэмшдэг тул тэд хэд дахин илүү сонголттой байдаг.

Орлого багатай олон бүс нутагт уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас хөдөө аж ахуйн бүтээмж 30%-иар буурсан байна. Одоогийн байдлаар 780 сая гаруй хүн үерийн гамшигт нэрвэгдэж, ядууралд нэрвэгдэх эрсдэлтэй байна. Дэлхийн өмнөд хэсгийн олон улс орнууд уур амьсгалын өөрчлөлтгүй байх үеийнхээс хамаагүй ядуу байна. Энэ зууны эхэн гэхэд халуун орны болон субтропикийн олон орны орлого 80 гаруй хувиар алдагдах магадлалтай.

Хүлэмжийн хийн ялгаралд ядуурлыг бууруулах боломжит нөлөө

НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын (SDGs2) 2030 он гэхэд ядуурал, өлсгөлөнг арилгах гэсэн үг. Дэлхийн ядуурлыг арилгах нь Парисын уур амьсгалын зорилтод хүрэхийн тулд бидэнд байгаа CO2-ын төсөвт ихээхэн дарамт учруулах уу? Судалгаанд нэн ядуу хүмүүсийн орлого өндөр байгаа нь хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг хэрхэн нэмэгдүүлэх тооцоог харуулж байна.

Уг тайлангийн тооцоололд Дэлхийн банк 2015-2022 оны хооронд тооцоолол хийхдээ үндэслэсэн ядуурлын шугамыг тусгасан болно. Харин есдүгээр сард Дэлхийн банк нэн шаардлагатай барааны үнийн өсөлтийг харгалзан ядуурлын шинэ шугам тогтоосон. Түүнээс хойш өдөрт 2,15 ам.доллараас бага орлоготой бол нэн ядууралд тооцогдох болсон (өмнө нь 1,90 ам. доллар). Нөгөө хоёр хязгаарлалт нь "дундаас бага орлоготой орнууд"-ын хувьд 3,65 ам. доллар (өмнө нь 3,20 ам. доллар), "дундаас дээш орлоготой орнууд" -ын хувьд 6,85 ам. доллар (өмнө нь 5,50 ам. доллар) байна. Гэсэн хэдий ч эдгээр орлогын хязгаар нь худалдан авах чадварын хувьд өмнөхтэй тохирч байна.

Дэлхийн банкны судалгаагаар 2019 онд нэн ядуу амьдарч байна3 648 сая хүн4. Тэдний орлогыг хамгийн бага хэмжээнд хүргэвэл дэлхийн хүлэмжийн хийн ялгарлыг ойролцоогоор 1%-иар нэмэгдүүлнэ. Аравны нэг градус, CO2 тонн бүрийг тооцдог нөхцөлд энэ нь мэдээжийн хэрэг үл тоомсорлох хүчин зүйл биш юм. Дэлхийн хүн амын бараг дөрөвний нэг нь ядуурлын дундаж шугамаас доогуур амьдарч байна. Тэдний орлогыг ядуурлын дундаж түвшинд хүргэх нь дэлхийн утааг 5 орчим хувиар нэмэгдүүлнэ. Уур амьсгалд ихээхэн дарамт учруулах нь дамжиггүй. Мөн хүн амын бараг тэн хагасын орлогыг ядуурлын дээд түвшинд хүргэх нь утааг 18% хүртэл нэмэгдүүлэх болно!

Тэгэхээр ядуурлыг арилгах, уур амьсгалын сүйрлээс нэгэн зэрэг сэргийлэх боломжгүй гэж үү?

Зураг 5-ыг харвал тодорхой харагдаж байна: хамгийн баян нэг хувь Энэ нь ядуурлын дундаж түвшинг арилгахад хүргэхээс гурав дахин их юм. Мөн ялгаруулалт хамгийн баян арван хувь (Зураг 1-ийг үзнэ үү) нь бүх хүмүүсийг ядуурлын дээд түвшнээс дээш доод орлоготой байлгахад шаардагдах хэмжээнээс гурав дахин бага юм. Тиймээс ядуурлыг арилгахын тулд нүүрстөрөгчийн төсвийг их хэмжээгээр дахин хуваарилах шаардлагатай боловч энэ нь боломжгүй зүйл биш юм.

Мэдээжийн хэрэг, энэ дахин хуваарилалт нь дэлхийн нийт ялгаруулалтыг өөрчлөхгүй. Тиймээс баян чинээлэг хүмүүсийн утааг энэ хэмжээнээс давах ёстой.

Үүний зэрэгцээ ядууралтай тэмцэх нь зөвхөн хүмүүст орлогоо нэмэгдүүлэх боломжийг олгохоос бүрдэж болохгүй. Неолиберал эдийн засгийн үзэл суртлын дагуу эдийн засгийн өсөлтөөр илүү олон ажлын байр бий болговол хамгийн ядуу хүмүүс мөнгө олох боломжтой болно.5. Гэвч одоогийн байдлаар эдийн засгийн өсөлт нь утааг цаашид нэмэгдүүлэхэд хүргэдэг6.

Уг тайланд Жефим Вогел, Жулиа Стайнбергер нар хийсэн судалгаанаас иш татсан байна. Хүний хэрэгцээг бага эрчим хүчний хэрэглээгээр хангах нийгэм-эдийн засгийн нөхцөл байдлын талаар7. Энэхүү судалгаа нь дэлхийн 106 оронд эрүүл мэнд, хоол тэжээл, ундны ус, ариун цэврийн байгууламж, боловсрол, орлогын доод хэмжээ гэсэн хүний ​​үндсэн зургаан хэрэгцээг хэр хангаж байгаа, эрчим хүчний хэрэглээтэй хэрхэн холбогдож байгааг судалжээ. Төрийн үйлчилгээ сайн, дэд бүтэц сайтай, орлогын тэгш бус байдал, бүх нийтээрээ цахилгаан эрчим хүчний хүртээмжтэй улс орнууд эрчим хүчний бага зардлаар эдгээр хэрэгцээг хангах хамгийн сайн боломж байна гэж судалгаа дүгнэжээ. Зохиогчид бүх нийтийн суурь тусламжийг боломжит хамгийн чухал арга хэмжээний нэг гэж үздэг8. Мөнгөний орлого нэмэгдэхээс гадна "нийгмийн орлого"-оор ядуурлаас ангижрах боломжтой: Төрийн үйлчилгээ, барааг үнэ төлбөргүй эсвэл хямд үнээр олгож байгаа, экологид нийцсэн бараа бүтээгдэхүүн нь хэтэвчний ачааллыг хөнгөвчилдөг.

Жишээ нь: Дэлхий даяар 2,6 тэрбум хүн керосин, мод, нүүрс, аргал зэргээр хоол хийдэг. Энэ нь архаг ханиалгахаас эхлээд уушгины хатгалгаа, хорт хавдар зэрэг эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөхүйц дотоод орчны агаарын бохирдолд хүргэдэг. Зөвхөн хоол хийх зориулалттай мод, нүүрс нь жил бүр 1 гигатонн CO2 ялгаруулдаг бөгөөд энэ нь дэлхийн ялгаралтын 2 орчим хувийг эзэлдэг. Мод, нүүрс ашиглах нь ойг устгахад хувь нэмэр оруулдаг бөгөөд энэ нь түлээ модыг илүү хол зайд, ихэвчлэн эмэгтэйчүүдийн нуруун дээр тээвэрлэх шаардлагатай болдог. Тиймээс сэргээгдэх эх үүсвэрээс үнэ төлбөргүй цахилгаан эрчим хүчийг нэгэн зэрэг бууруулж, ядуурлыг бууруулж, эрүүл мэндийг сайжруулж, эрүүл мэндийн зардлыг бууруулж, боловсрол, улс төрийн оролцоонд цаг гаргаж, дэлхийн утааг бууруулах болно.9.

Бусад саналууд нь: орлогын доод ба дээд хэмжээг тогтоох, баялгийн болон өв залгамжлалын нэмэгдэл татварыг тогтоох; хэрэгцээг хангах экологийн хувьд илүү таатай хэлбэрт шилжих (дулааны хэрэгцээг зөвхөн халаалтаар төдийгүй илүү сайн дулаалга хийх замаар хангах боломжтой, хүнсний хэрэгцээг амьтны гаралтай бус ургамлын гаралтай хоол хүнсээр хангах боломжтой), тээвэрлэлтийг хувь хүнээс авах нийтийн тээвэр, мотортоос идэвхтэй хөдөлгөөн хүртэл.

Ядуурлыг бууруулах, уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох ажлыг хэрхэн санхүүжүүлэх вэ?

Баян орнууд хөгжлийн хамтын ажиллагаагаа эрчимжүүлэх хэрэгтэй гэж зохиогчид үзэж байна. Гэвч олон улсын шилжүүлэг нь дэлхийн цаг уурын тэгш бус байдлыг шийдвэрлэхэд хангалтгүй байх болно. Үндэсний болон олон улсын татварын тогтолцоонд гүнзгий өөрчлөлт хийх шаардлагатай болно. Бага, дунд орлоготой орнуудад ч гэсэн эмзэг бүлгийг дэмжихэд ашиглаж болох орлогыг хөрөнгийн орлого, өв залгамжлал, баялгийн дэвшилтэт татвараар бүрдүүлэх ёстой.

Уг тайланд Индонезийг амжилттай жишээ болгон дурджээ: 2014 онд Индонезийн засгийн газар шатахууны татаасыг эрс багасгасан. Энэ нь улсын орлого нэмэгдэнэ гэсэн үг. гэхдээ хүн амын эрчим хүчний үнэ өндөр байсан нь эхэндээ хүчтэй эсэргүүцлийг төрүүлсэн. Гэвч Засгийн газар бүх нийтийн эрүүл мэндийн даатгалыг санхүүжүүлэхэд зарцуулахаар шийдвэрлэснээр шинэчлэлийг хүлээн зөвшөөрсөн.

Үндэстэн дамнасан компаниудын татварын орлого

Үндэстэн дамнасан корпорациудын татвар ногдуулах олон улсын дүрмийг бага, дунд орлоготой орнуудын олсон ашгийн татвар нь тухайн улс орнуудад бүрэн ашиг тустай байхаар төлөвлөх ёстой. ЭЗХАХБ-ын загварт загварчилсан дэлхийн аж ахуйн нэгжийн татварын доод хэмжээ 15 хувь байх нь ашиг олж байгаа улс орнуудаас илүүтэй корпорацууд байрладаг баян орнуудад ихээхэн ашиг тусаа өгөх болно.

Олон улсын агаарын болон далайн тээврийн татвар

Агаарын болон далайн тээвэрт татвар ногдуулах тухай НҮБ-ын Аюулгүй байдлын тухай хэлэлцээр болон бусад форумд хэд хэдэн удаа санал болгосон. 2008 онд Мальдив арлын жижиг мужуудын нэрийн өмнөөс зорчигчдын татварын тухай ойлголтыг танилцуулсан. 2021 онд Маршалын арлууд болон Соломоны арлууд Олон улсын далайн байгууллагад тээврийн татвар ногдуулах санал тавьсан. Глазго хотод болсон цаг уурын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр НҮБ-ын Хөгжил, хүний ​​эрхийн асуудал хариуцсан Тусгай илтгэгч уг саналыг авч, "баялаг хүмүүсийн" үүрэг хариуцлагыг онцлон тэмдэглэв. Түүний тайланд дурдсанаар, жижиг арлын болон буурай хөгжилтэй орнуудад хохирол, хохирол, уур амьсгалд дасан зохицох асуудлыг даван туулахад нь туслах зорилгоор дээрх хоёр татвар жил бүр 132-392 тэрбум ам.

Уур амьсгалыг хамгаалах, дасан зохицохыг дэмжсэн хэт баян хүмүүст зориулсан баялгийн татвар

Ойролцоогоор 65.000 хүн (насанд хүрсэн хүн амын 0,001% гаруй нь) 100 сая доллараас дээш хөрөнгөтэй. Ийм эрс тэс хөрөнгөнд даруухан дэвшилттэй татвар ногдуулах нь уур амьсгалд дасан зохицох шаардлагатай арга хэмжээнд зориулж хөрөнгө босгох боломжтой. НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөрийн Дасан зохицох зөрүүний тайлангаас харахад санхүүжилтийн зөрүү жил бүр 202 тэрбум ам.доллар байна. Татварын Канцел 1,5 сая доллараас 100 тэрбум доллар хүртэлх хөрөнгөнд 1%, 2 тэрбум доллар хүртэл 10%, 2,5 тэрбум доллар хүртэл 100%, дээрх бүх зүйлд 3% -иас эхлэн татвар төлөхийг санал болгож байна. Энэ татвар (Чансе үүнийг "1,5 хэмийн хувьд 1,5%" гэж нэрлэдэг) жил бүр 295 тэрбум доллар цуглуулж болох бөгөөд энэ нь уур амьсгалд дасан зохицоход шаардагдах санхүүжилтийн бараг тал хувийг эзэлж байна. Ийм татвар авснаар АНУ болон Европын орнууд нийт хүн амын 175%-д дарамт учруулахгүйгээр дэлхийн цаг уурын санд 99,99 тэрбум ам.доллар босгох боломжтой.

Хэрэв энэ татварыг 5 сая ам.доллараас авах юм бол - тэр ч байтугай дэлхийн хүн амын 0,1% -д л нөлөөлнө - уур амьсгалыг хамгаалах, дасан зохицоход зориулж жил бүр 1.100 тэрбум доллар цуглуулах боломжтой. Хятадаас бусад бага, дунд орлоготой орнуудын уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах, дасан зохицоход 2030 он хүртэлх санхүүжилтийн нийт хэрэгцээ жил бүр 2.000-2.800 тэрбум ам.доллар байхаар тооцоолжээ. Үүний зарим хэсгийг одоо байгаа болон төлөвлөсөн хөрөнгө оруулалтаар нөхөж, 1.800 тэрбум ам.долларын санхүүжилтийн цоорхой үлдээд байна. Тэгэхээр 5 сая доллараас дээш баялгийн татвар нь санхүүжилтийн зөрүүний ихээхэн хэсгийг нөхөх боломжтой.

Толбо: Кристиан Плас
нүүр зураг: Нинара, CC BY
Хүснэгт: Уур амьсгалын тэгш бус байдлын тайлан, CC BY

Тайлбар

1 Шанс, Лукас; Боте, Филлип; Voituriez, Tancrede (2023): Уур амьсгалын тэгш бус байдлын тайлан 2023: Дэлхийн тэгш бус байдлын лаборатори. Онлайнаар: https://wid.world/wp-content/uploads/2023/01/CBV2023-ClimateInequalityReport-3.pdf

2 https://www.sdgwatch.at/de/ueber-sdgs/

3 https://blogs.worldbank.org/developmenttalk/half-global-population-lives-less-us685-person-day

4 Царт тахлын улмаас 2020 онд 70 сая хүн ядуурлын шугамаас доогуур болж, энэ тоо 719 саяд хүрчээ. Дэлхийн хүн амын хамгийн ядуу 40% нь орлогынхоо 4%-ийг, хамгийн баян 20% нь ердөө 2%-ийг алдсан байна. https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/10/05/global-progress-in-reducing-extreme-poverty-grinds-to-a-halt

5 ZBDollar, David & Kraay, Art (2002): "Өсөлт нь ядууст сайнаар нөлөөлдөг", Journal of Economic Growth, Vol. 7, үгүй. 3, 195-225. https://www.jstor.org/stable/40216063

6 Манай нийтлэлийг үзнэ үү https://at.scientists4future.org/2022/04/19/mythos-vom-gruenen-wachstum/

7 Вогель, Ефим; Стейнбергер, Жулиа К.; О'Нил, Даниел В.; Ламб, Уильям Ф.; Кришнакумар, Жаяа (2021): Эрчим хүчний бага хэрэглээтэй хүний ​​хэрэгцээг хангах нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл: Нийгмийн хангамжийн олон улсын дүн шинжилгээ. In: Global Environmental Change 69, p. 102287. DOI: 10.1016/j.gloenvcha.2021.102287.

8 Coote A, Percy A 2020. Universal Basic Services-ийн хэрэг. Жон Уайли ба хөвгүүд.

9 https://www.equaltimes.org/polluting-cooking-methods-used-by?lang=en#.ZFtjKXbP2Uk