Извештај: Целосното исфрлање на рускиот гас би било економски оправдано

од Мартин Оер

Како излегувањето од рускиот природен гас ќе влијае на австриската економија? Ова прашање е обработено во неодамна објавениот извештај од Комплексност научен центар Виена според1. Одговорот е краток и сладок: забележлив, но податлив доколку земјите од ЕУ работат заедно.

Австрија увезува 80 отсто од годишната потрошувачка на гас од Русија. ЕУ околу 38 отсто. Гасот може одеднаш да престане, или затоа што ЕУ воведува ембарго за увоз, или затоа што Русија го запира извозот или затоа што гасоводите се оштетени од воениот конфликт во Украина.

Извештајот испитува две можни сценарија: Првото сценарио претпоставува дека земјите на ЕУ работат заедно за да го решат проблемот заедно. Второто сценарио претпоставува дека засегнатите земји дејствуваат индивидуално и на некоординиран начин.

Во 2021 година Австрија потрошила 9,34 милијарди кубни метри природен гас. Ако нема руски гас, ќе недостасуваат 7,47 милијарди. ЕУ би можела да набави дополнителни 10 милијарди m³ преку постоечките цевководи и 45 милијарди m³ во форма на течен природен гас од САД или земјите од Персискиот залив. ЕУ може да повлече 28 милијарди m³ од складиштата. Со координирана соработка меѓу земјите на ЕУ, на секоја земја ќе и недостасуваат 17,4 отсто од претходната потрошувачка. За Австрија, ова значи загуба од 1,63 милијарди m³ оваа година (од 1-ви јуни).

Во некоординирано сценарио, сите земји-членки ќе се обидат да купат гас што недостасува на меѓународните пазари. Според оваа претпоставка, Австрија би можела да даде на аукција 2,65 милијарди m³. Во ова сценарио, Австрија би можела да има свои складишта и би можела да повлече дополнителни 1,40 милијарди m³. Според ова сценарио, на Австрија ќе и недостасуваат 3,42 милијарди m³, што би било 36,6 проценти.

Студијата претпоставува дека 700 MW гасни централи може да се претворат во нафта на краток рок, што би можело да заштеди околу 10,3 отсто од годишната потрошувачка на гас. Промените во однесувањето како што е намалувањето на собната температура во домаќинствата за 1°C може да заштеди 0,11 милијарди m³. Намалената потрошувачка, исто така, би ја намалила потребата за гас, кој е неопходен за функционирање на гасоводната инфраструктура, за дополнителни 0,11 милијарди m³.

Доколку земјите од ЕУ соработуваат, на Австрија следната година ќе и недостасуваат 0,61 милијарди m³, што би било 6,5 отсто од годишната потрошувачка. Ако секоја земја постапи сама, на Австрија ќе и недостасуваат 2,47 милијарди m³, што би било 26,5 отсто од годишната потрошувачка.

Откако ќе се снабдат заштитените потрошувачи (домаќинства и електрани), преостанатиот гас се распределува на индустријата. Во координирано сценарио, индустријата би требало само да ја намали потрошувачката на гас за 10,4 отсто во споредба со нормалното ниво, но во некоординирано сценарио за 53,3 отсто. Во првиот случај тоа би значело пад на производството од 1,9 отсто, во полошиот случај би значело пад од 9,1 отсто.

Загубите, се вели во извештајот, во првото сценарио би биле значително помали од економското влијание на првиот бран на Ковид-19. Во второто сценарио, загубите би биле споредливи, но сепак помали од загубите предизвикани од првиот бран корона.

Влијанието на забраната за увоз на гас во голема мера ќе зависи од тоа какви контрамерки ќе се преземат. Како клучни точки, во извештајот се споменуваат координацијата на политиката за снабдување со гас на ниво на ЕУ, подготовката за пренамена на електрани на други горива во текот на летото, стимулации за пренамена на производните процеси, стимулации за пренамена на системи за греење, стимулации за инвестиции во технологии за обновливи извори на енергија, стимулации за населението активно да учествува во заштедата на гас.

Накратко, извештајот заклучува: „Со оглед на огромната штета предизвикана од војната, ембаргото за увоз на руски гас ширум ЕУ може да претставува економски оправдана стратегија“.

Насловна фотографија: Боеваја машина: Главната зграда на Гаспром во Москва, преку Викимедија, CC-BY

1 Антон Пихлер, Јан Херт*, Тобијас Рајш*, Јоханес Стангл*, Стефан Турнер: Австрија без руски природен гас? Очекувани економски ефекти од ненадејното прекинување на снабдувањето со гас и стратегии за нивно задржување.
https://www.csh.ac.at/wp-content/uploads/2022/05/2022-05-24-CSH-Policy-Brief-Gasschock-Fin-Kurzfassung-DE.pdf.
Комплетниот извештај:
https://www.csh.ac.at/wp-content/uploads/2022/05/2022-05-24-CSH-Policy-Brief-Gas-Shock-Long-Version-EN.pdf