in , ,

გლობალური ვალი: ვინ ფლობს მსოფლიოს?

გლობალური სესხები ახლა სამჯერ აღემატება გლობალურ ეკონომიკურ პროდუქტს და, შესაბამისად, მნიშვნელოვნად აღემატება მათ ეკონომიკურ კრიზისამდე. უკიდურესად შემაშფოთებელი სურათი - არა?

გლობალური დავალიანება-რომელსაც ფლობს-სამყარო

ECB დატბორავს ბაზრებს ახალი ფულით. სამწუხაროდ, ფული არ მთავრდება მოხმარებაში ან ინვესტიციებში. ის მიედინება რეალურ ეკონომიკაში და მთავრდება საფონდო ბირჟებზე, უძრავი ქონების და სახელმწიფო ობლიგაციებში.

მთელს მსოფლიოში კომპანიებმა, შტატებმა და შინამეურნეობამ დააგროვეს სესხები, რომელთა დაფარვას ისინი ვერასდროს შეძლებენ. სახელმწიფოებისა და კომპანიების გლობალური დავალიანების დონე დღეს შესაბამისად მნიშვნელოვნად აღემატება (მთლიანი შიდა პროდუქტის მშპ ორჯერ უფრო მაღალია), ვიდრე ეს იყო 2008 წლის ეკონომიკურ კრიზისამდე. აშკარად შესამჩნევია საგადასახადო შემოსავლის, ეკონომიკური სტიმულირების პროგრამებისა და საბანკო სამაშველო პაკეტების სახით. ეს ძირითადად უმდიდრესი ქვეყნებია, რომლებმაც დაგროვილი აქვთ ვალის მთები. საერთაშორისო სავალუტო ფონდი IMF აშშ-ს მონაცემებით, ჩინეთი და იაპონია ყველაზე დავალიანებული ქვეყნებია და მხოლოდ გლობალური დავალიანების ნახევარზე მეტია. მაგრამ განვითარებადმა ქვეყნებმაც აღმოაჩინეს სიცოცხლე ტუმბოზე.

სექტორის გლობალური ვალი 2003-2018 წლებში ტრილიონი დოლარით
სექტორის გლობალური ვალი 2003-2018 წლებში ტრილიონი დოლარით

ეს არ არის ძალიან შემაშფოთებელი?

პროფესორი დოროთია შოფერერი, ფინანსური ბაზრების დეპარტამენტის სამეცნიერო ხელმძღვანელი გერმანიის ეკონომიკური კვლევის ინსტიტუტი (DIW) ბერლინში უფრო მოდუნებულია სიტუაცია. მისი თქმით, მხოლოდ სახელმწიფო ვალი არ არის შეშფოთების მიზეზი, არამედ ეკონომიკური სისტემაში რაღაც "სრულიად ბუნებრივი". შოფერერისთვის, დაგროვილი ვალი, უპირველეს ყოვლისა, გლობალური ეკონომიკური კრიზისის შედეგია და იმის ნიშანი, რომ ცენტრალურმა ბანკებმა ფულებით დატბორეს ბაზრები. მისი თქმით, სიტუაცია მხოლოდ მაშინ ხდება საშიში, როდესაც, მაგალითად, უძრავი ქონების კრიზისი მაღალი უმუშევრობის პირობებში ხვდება.
რიჩარდ გრიევსონი, ეკონომისტი ვენის საერთაშორისო ეკონომიკური შედარებების ინსტიტუტი (wiiw), თვლის, რომ ხალხი - განსაკუთრებით, გერმანულენოვან ქვეყნებში - ძალიან ბევრს აწუხებს სესხის დონის შესახებ. ”თუ არა ვალის პრობლემა, ეს დამოკიდებულია ბევრ სხვა ფაქტორზე, როგორიცაა ნომინალური ეკონომიკური ზრდა, ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი, დემოგრაფიული ტენდენციები ან სესხის ინსტრუმენტების საშუალო სიმწიფე”, - თქვა გრეივსონმა.

გლობალური ვალი - დაზოგვის მიზეზი არ არის?

სინამდვილეში, როგორც ჩანს, გასული ათწლეულის განმავლობაში ეკონომისტებს შორის გარკვეული გადახედვა მოხდა მდგრადი დავალიანების შესახებ. მიუხედავად იმისა, რომ ერთხელ იყო დარწმუნებული, რომ გადაჭარბებული სამთავრობო ვალი ზიანს აყენებს ეკონომიკის ზრდას, დღეს სადაზღვევო პოლიტიკა დემონიზირებულია, როგორც სამუხრუჭე ინვესტიციებსა და ზრდაზე. ოლივიე ბლანკარდი, ყოფილი პრეზიდენტი ამერიკის ეკონომიკური ასოციაციაროდესაც მან გამოსვლის გამოსამშვიდობებელ სიტყვაში წლის დასაწყისში თქვა: ”სანამ სესხებზე რეალური საპროცენტო განაკვეთი დაბალია, ვიდრე ზრდის ტემპი, დაზოგვის ფისკალური მიზეზი არ არსებობს. იმის გამო, რომ დავალიანების დონე ასევე დნება თოვლის ბურთის მსგავსად, ტემპერატურაზე და დამატებით ტემპერატურაზეც ”.

საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა ასევე აღნიშნა, რომ გლობალური ფინანსური სისტემა უდავოდ უსაფრთხო გახდა ეკონომიკური და ფინანსური კრიზისის შემდეგ. იგი აღნიშნავს, რომ მსოფლიოში ბანკებს კანონით აიძულეს გაზარდონ თავიანთი კაპიტალის კოეფიციენტები და ლიკვიდობის რეზერვები, გაუმჯობესდეს მათი რისკების მენეჯმენტი და ექვემდებარებოდნენ ახალ რეგულაციებს, მარეგულირებლებს და სტრეს – ტესტებს.
ის ფაქტი, რომ სახელმწიფოები კარგავენ ფისკალურ პოლიტიკას და ცენტრალურ ბანკებს ეკონომიკის აღორძინების მცდელობებით, დავალიანების მაღალი დონის გამო, არ ჩანს მნიშვნელოვან როლს.

გლობალური ვალი - ვის ეკუთვნის სახელმწიფო?

ვინ ფლობს ევროკავშირის სამთავრობო ობლიგაციებს?
ვინ ფლობს ევროკავშირის სამთავრობო ობლიგაციებს? გრძელვადიანი სესხის ფასიანი ქაღალდები, 3 წლის 2018Q, მილიარდ ევროში

კარგი ამბავი ის არის, რომ ყოველი პასუხისმგებლობის მიღმა ასევე არის ბედი და იდეალურად ასევე არის მოხმარება ან ინვესტიცია. მაგრამ არც ისე ადვილია იმის დადგენა, თუ ვის მოსარგებლე. ერთი მხრივ, არ არსებობს სამთავრობო ობლიგაციების აქციონერთა დირექტორიაში, და, მეორე მხრივ, სახელმწიფოები ხშირად იღებენ "კრედიტს" მრავალი ათასი ინვესტორისგან, ამავე დროს, ობლიგაციით, რომლებიც შემდეგ აგრძელებენ ვაჭრობას მასთან. ევროზონისთვის კი აგროვებს ევროპის ცენტრალური ბანკი (ECB) გულმოდგინედ აკონტროლებს მონაცემებს, რომ მიიღოთ მინიმალური ინფორმაცია 19 ევროკავშირის ქვეყნების აქციონერული სტრუქტურის შესახებ.
ამით გაირკვა, თუ ვის ეკუთვნის ევროკავშირის ქვეყნები: ორი მეხუთედი ბანკებს და თითქმის მეხუთედი უცხო ქვეყნებსა და სადაზღვევო კომპანიებს. სხვათა შორის, ავსტრიის სახელმწიფოს ორი მესამედი "ეკუთვნის" უცხო ქვეყნებს, ხოლო მეოთხედი ბანკებს.
პროფესორი შოფერერი ამ დაფინანსების სტრუქტურას შედარებით მყარად მიიჩნევს, რადგან ბანკები და სადაზღვევო კომპანიები ინვესტორების საიმედო ჯგუფია სახელმწიფოებისთვის. თავის მხრივ, ბანკებს სჭირდებათ სტაბილური ინვესტიციის შესაძლებლობა ფიქსირებული საპროცენტო განაკვეთებით. ”რაც უფრო მეტად გვაწუხებს ეკონომისტებს, არის ის ფაქტი, რომ ბანკები სულ უფრო და უფრო მეტ ინვესტიციას აკეთებენ საკუთარი ქვეყნიდან ობლიგაციებში.” - თქვა შფერერმა.
მართლაც, სამთავრობო ობლიგაციებმა დიდი პოპულარობა მოიპოვა გლობალური და ევროპული შემდგომი კრიზისების შემდეგ. ეს არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი უსაფრთხო თავშესაფარია ინვესტორებისთვის, არამედ, უპირველეს ყოვლისა, იმიტომ, რომ ბანკებს არ აქვთ ამისათვის კაპიტალის განაწილება.
ისინი განსაკუთრებით პოპულარულია ევროპის ცენტრალურ ბანკში, რომელიც 2015 წლიდან ფართო მასშტაბით ყიდულობს ობლიგაციებს ევროზონის ქვეყნებიდან. ტომი 15-დან 60 მილიარდ ევრომდე მერყეობს - ყოველთვიურად, გაითვალისწინეთ. ”ECB ბოლო წლების განმავლობაში ცდილობდა მოხმარებლისა და ინფლაციის სტიმულირებას, მაგრამ ამას ნამდვილად არ გამოუვიდა. თუმცა მან გააკეთა სტაბილურობის უზრუნველყოფა ”, - ამბობს რიჩარდ გრივესონი.

სად არის ახალი ფული?

თავისი ნულოვანი საპროცენტო განაკვეთის პოლიტიკასთან ერთად, ECB დატბორავს ბაზრებს ახალი ფულებით. მაგრამ სად არის ეს ფული? მოსახლეობის მშრომელი და არა მდიდარი ნაწილი ამას ძალიან ცოტას ხედავს. ამის საწინააღმდეგოდ: ევროკავშირის მოქალაქეების მნიშვნელოვანი ნაწილი სიღარიბის საფრთხეშია და განიცდის საცხოვრებლის დეფიციტს (17 პროცენტი). კარგად განათლებულ ხალხს და ოჯახებსაც უჭირთ ხელმისაწვდომი საცხოვრებელი სახლების მოძებნა. გარდა ამისა, ნაციონალიზმის ზრდა, ხალხისადმი მტრობა და ევროკავშირის წარმომადგენლები აცნობიერებენ ევროპელი მოსახლეობის ზოგად განწყობასა და ნდობას.
სამწუხაროდ, ფული არ მთავრდება მოხმარებაში ან ინვესტიციებში. ის მიედინება რეალურ ეკონომიკაში და ამის ნაცვლად მთავრდება საფონდო ბირჟებზე, უძრავი ქონების და სახელმწიფო ობლიგაციებში. მიუხედავად იმისა, რომ ეს სისტემა შეიძლება ეკონომიკურად იმუშაოს, იგი მაინც წარმოშობს საშინელ უთანასწორობას, მისი ყველა სოციალური და პოლიტიკური შედეგებით.

გლობალური ვალი: რეალური წინააღმდეგ ფინანსური კაპიტალიზმი

შტეფან შულმეისტერი ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვანი ეკონომისტია, რომელიც ამ კითხვას განიხილავს: როგორ შეიძლება ფულის გადატანა ფინანსური ბაზრებიდან რეალურ ეკონომიკაში? იგი ფუნდამენტურად განასხვავებს ჩვენს ეკონომიკურ სისტემაში ორ თამაშის აპარატს შორის: რეალურ კაპიტალიზმს, რომელიც ხელმძღვანელობს კაპიტალს პროდუქტიულ, ღირებულების შექმნის საქმიანობაში და ამით ქმნის სამუშაოებსა და კეთილდღეობას ფართო საფუძველზე, და ფინანსურ კაპიტალიზმს, რომელიც მხოლოდ აქტივებით ფასდება ფასების განსხვავებებით საპროცენტო განაკვეთებში, გაცვლითი კურსების, საქონლის და ა.შ. უძრავი ქონების ფასები წარმოიქმნება და მრავლდება "არსებული აქტივების გამოყენების საფასური". ეს უკანასკნელი დღეს გლობალურ ეკონომიკაში დომინირებს, წარმოშობს პროდუქციის შემცირებას და ქმნის უმუშევრობას, საზოგადოებრივ დავალიანებას და უთანასწორობას.
შულმეისერის თქმით, მთავარი მიზეზი არის ის, რომ ფინანსურ ბაზრებზე ანაზღაურება უფრო მაღალია, ვიდრე ის, რაც ტრადიციული მეწარმეობისგან შეიძლება მოსალოდნელი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მდიდრები უფრო სწრაფად მდიდრებიან ფინანსური სპეკულაციით, ვიდრე კლასიკური მეწარმეობის გზით.

ამ განვითარების საწინააღმდეგოდ მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი იქნება ფინანსური გარიგების გადასახადის შემოღება, რაც მოგროვებისკენ სწრაფვას გულისხმობს მოკლევადიანი ფინანსური გარიგებებისგან, საქონლის ბაზრებზე გრძელვადიანი საქმიანობისკენ. შულმეისტერი ასევე რეკომენდაციას უწევს ევროპის სავალუტო ფონდის დაფუძნებას ქვეყნების დასაფინანსებლად. მისი ობლიგაციები არ უნდა იყოს გარიგებული და ფინანსურ ალქიმიკოსებს საშუალებას მისცემს სპეკულაცია გაუწიონ საპროცენტო განაკვეთის დიფერენცირებას ცვლილებები ვალუტასა და ცალკეული ქვეყნების გაკოტრების შესახებ. მისი კოლეგების აზრით, რეკომენდაცია წარმოადგენს ნეოლიბერალური 'ბაზრის რელიგიის' რორული განზრახვა განათლების მიღებას და ხალხის რეალურ მატერიალურ პირობებში მონაწილეობას.

ალტერნატიული ეკონომიკის სხვა თემები

ფოტო / ვიდეო: Shutterstock, არჩევანი.

1 Kommentar

დატოვე შეტყობინება
  1. საბანკო კრიზისი: "სახელმწიფო" ბანკებს იაფ ფულს აძლევს
    ვირუსების კრიზისი: "სახელმწიფო" იაფ ფულს აძლევს ეკონომიკას
    საიდან იღებს სახელმწიფოს ამდენი ფული?

Schreibe einen Kommentar