ruuru mmadụ

Ihe ndị ruuru mmadụ bụ ihe dị mkpa maka ọha mmadụ taa. Mana ọ bụrụ na akọwapụta ha, ọ na-esiri ọtụtụ n'ime anyị ike. Mana gini bu oke ruru mmadu? Ikike mmadụ bụ ikike ndị mmadụ ọ bụla nwezuru nhatanha n'ihi ọdịdị mmadụ ya.

mmepe 

Na 1948, mba iri isii na isii nke UN na nke izizi kọwara ikike mmadụ ọ bụla nọ n'ụwa kwesịrị inweta. Nke a bụ etu e si kee akwụkwọ ikike mmadụ kacha mara nke ọma bụ "General Declaration of Human Rights" (UDHR), nke n'otu oge ahụ bụ ihe ndabere maka nchekwa nke oke ruru mmadụ nke mba ụwa. Na mbụ, okwu gbasara ikike mmadụ bụ naanị okwu gbasara iwu obodo dị iche iche. Ebumnuche nke iwu na mba ụwa bụ iji hụ nchekwa na udo mgbe agha ụwa abụọ ahụ gasịrị.

Na nkwupụta a, e debere isiokwu 30 na nke mbụ na akụkọ ntolite mmadụ kwesịrị itinye mmadụ niile - n'agbanyeghị agbụrụ, okpukpe, okike, afọ wdg. Ihe ndị dị mkpa nke UDHR bụ, dịka ọmụmaatụ, ikike nke ndụ na nnwere onwe, igbochi mmekpa ahụ, Gba ohu na ire ohu, nnwere onwe ikwu okwu, nnwere onwe ikpe okpukpe, wdg. Na 1966, UN wepụtara nkwekọrịta abụọ ọzọ: International Co adehun on Civil and Political rights and the International Co adehun on Economic, Social and Cultural Rights. Ha na UDHR ha mebere "International Bill of Human Rights". Na mgbakwunye, enwere mgbakọ UN ọzọ, dị ka Geneva Refugee Convention ma ọ bụ Nkwekọrịta maka Rights nke Nwa.

Akụkụ na ọrụ metụtara oruuru mmadụ

Enwere ike kewaa ikike mmadụ n'otu n'otu site na nkwekọrịta ndị a n'ụzọ atọ. Akụkụ nke mbụ na-egosipụta nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke obodo niile. Akụkụ abụọ nke ikike ụmụ mmadụ, akụ na ụba na ọdịbendị. Ikike mkpokọta (ikike otu dị iche iche) n'aka nke ya bụ akụkụ nke atọ.

Onye na - ekwu okwu banyere ikike ndị a bụ ọnọdụ mmadụ n'otu n'otu, nke ga-agbaso ụfọdụ ọrụ. Ọrụ mbụ nke steeti bụ ịkwanyere ikike mmadụ ùgwù, ya bụ, mba ga-asọpụrụ ikike mmadụ. Ọrụ iji chebe bụ ọrụ nke abụọ nke steeti ga-agbaso. Havekwesịrị igbochi mmebi iwu ndị ruuru mmadụ, ma ọ bụrụ na ọ nweela mmebi iwu, steeti ga-akwụ ụgwọ. Ọrụ nke atọ nke steeti bụ ịmepụta ọnọdụ iji mata ikike ụmụ mmadụ (ọrụ ikwere).

Iwu na nkwekọrịta ọzọ

Na mgbakwunye na steeti, Kọmitii Na-ahụ Maka Ihe Ndị Ruuru Mmadụ na Geneva na ọtụtụ NGO (dịka Human Rights Watch) na-enyocha nnabata na ikike mmadụ. Human Rights Watch na-eji ọha mmadụ mba eme ihe iji dọrọ uche gaa na mmebi iwu ndị ruuru mmadụ n'otu aka na ịmanye ndị na-eme mkpebi ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'akụkụ nke ọzọ. Na mgbakwunye na ikike mba ụwa na-achịkwa, enwere nkwekọrịta na ụlọ ọrụ ndị ruuru mmadụ mpaghara ọzọ, dị ka European Convention on Human Rights na European Court of Human Rights, African Charter of Human Rights and the Rights of the Peoples and the American Convention on Human Rights.

Ihe ndị ruuru mmadụ bụ ụkpụrụ dị mkpa ogologo oge. E wezụga ha, a garaghị enwe ikike agụmakwụkwọ, enweghị nnwere onwe ikwu okwu ma ọ bụ n'okpukpe, enweghị nchebe pụọ na ime ihe ike, mkpagbu na ọtụtụ ndị ọzọ. N’agbanyeghi echiche di nkpa banyere ikike mmadu, mmebi iwu na eleghara ikike mmadu anya na-eme kwa ubochi, obuna na mba ndi odida anyanwu. Nchoputa, nyocha na akuko nke ihe di otua bu ndi NGO (tumadi Amnesty International) ma gosiputa na, n'agbanyeghi ikike, ikike kwesiri ekwenye di nkpa.

Photo / Video: Shutterstock.