opsyon
Sharm El-Sheikh, peyi Lejip - Peyi ki pi rich ak istorikman ki pi polisyon nan COP27 yo bloke pwogrè sou etabli etablisman finans pèt ak domaj ki nesesè anpil ak mande pa peyi devlope yo, dapre analiz Greenpeace Entènasyonal la. Sa a se malgre lefèt ke aranjman finansman pou reponn a pèt ak domaj yo se yon atik ajanda dakò.
Nan negosyasyon klimatik yo, nasyon devlope yo toujou ap itilize taktik reta pou asire yo pa jwenn okenn akò sou solisyon pou finanse pèt ak domaj jiska omwen 2024. Anplis de sa, gwoup bloke yo pa te fè okenn pwopozisyon pou garanti yon fon oswa yon antite espesyal pou pèt ak domaj anba UNFCCC ak nouvo sous fon adisyonèl yo pral janm etabli.
An jeneral, peyi devlope yo ap mande akò ane sa a sou yon nouvo fon oswa kò ki dwe etabli anba UNFCCC pou vize finansman pou pèt ak domaj ki soti nan sous nouvo ak adisyonèl pou adrese enpak klima de pli zan pli devaste ak souvan reyaji. Anpil moun di tou li ta dwe kanpe ak fonksyone pa 2024 nan dènye, yo te rive jwenn yon akò yo mete kanpe li ane sa a. Peyi devlope yo ap pwopoze tou ke Entité Pèt ak Dega yo dwe mete anba Mekanis Finansye UNFCCC a, menm jan ak Green Climate Fund ak Global Environment Facility.
Inyon Ewopeyen an sanble ap kòmanse koute kèk nan demand yo soti nan peyi devlope yo, pandan y ap Etazini, New Zeland, Nòvèj ak espwa COP31 Ostrali, pami lòt moun, se bloke yo ki pi vizib.
Nan diskou ouvèti li nan Sharm el-Sheikh, Sekretè Jeneral Nasyonzini an António Guterres te di ke jwenn rezilta konkrè sou Pèt ak Dega se yon "tès litmus" sou angajman gouvènman an nan siksè COP27 la.
Ekspè dirijan nan mond lan nan syans natirèl ak sosyal yo, ki gen ladan Pwofesè Johan Rockström, Direktè Enstiti Potsdam pou Rechèch Enpak Klima, eksplike nan yon rapò pibliye pou COP27 ke adaptasyon pou kont li pa ka kenbe ak enpak yo nan chanjman nan klima, ki deja pi mal pase prevwa.
Onorab Seve Paeniu, Minis Finans Touvalu te di: "Peyi mwen an, peyi mwen an, avni mwen an, Touvalu ap koule. San aksyon klimatik, enpòtan anpil pou yon akò pou yon etablisman espesyal pou pèt ak domaj anba UNFCCC isit la nan COP27, nou te kapab wè dènye jenerasyon timoun yo ap grandi nan Touvalu. Chè negosyatè, reta ou touye pèp mwen an, kilti mwen an, men pa janm espwa mwen."
Ulaiasi Tuikoro, reprezantan Konsèy Jèn Pasifik la, te di: "Pèt ak mal nan monn mwen an se pa yon fwa pa ane chita pale ak deba. Lavi nou, mwayen pou nou viv, tè nou ak kilti nou yo ap andomaje ak pèdi kòm rezilta chanjman nan klima. Nou vle Ostrali fè pati fanmi Pasifik nou an nan yon fason ki gen sans. Nou ta renmen fyè pou nou òganize COP31 ak Ostrali. Men pou sa nou bezwen angajman ak sipò vwazen nou yo pou sa n ap mande depi trant ane. Nou bezwen Ostrali pou sipòte yon Etablisman Finansman Pèt ak Domaj nan COP27.”
Rukia Ahmed, aktivis jèn klima nan Kenya, te di: “Mwen tèlman fristre ak fache paske kominote mwen an ap soufri konsekans chanjman nan klima kounye a, pandan lidè peyi rich yo ap fè sèks sou pèt ak domaj. Kominote mwen an se ranch e nou ap viv nan povrete ekstrèm akòz chanjman nan klima. Timoun yo mouri nan malnitrisyon. Lekòl yo fèmen akòz inondasyon. Bèt te pèdi nan sechrès ekstrèm. Kominote mwen an ap touye lòt akòz resous limite. Sa a se reyalite a nan pèt ak domaj, ak Nò Global ki responsab pou li. Lidè Global North yo dwe sispann bloke finansman pou pèt ak domaj.”
Sônia Guajajara, Manm Kongrè Brezil 2023-2026 ak Lidè Endijèn, te di: “Li fasil pou gen diskisyon kontinuèl sou mitigasyon ak adaptasyon lè w pa menase epi pèdi tè ou ak kay ou. San jistis sosyal pa gen jistis klimatik - sa vle di ke tout moun gen yon avni jis, san danje epi pwòp ak dwa garanti nan tè yo. Pèp Endijèn atravè mond lan dwe nan mitan tout diskisyon ak desizyon sou finans klima yo epi yo pa dwe konsidere kòm yon apre panse. Nou ap mande sa depi lontan e li lè pou yo tande vwa nou.”
Harjeet Singh, Head, Global Political Strategy, Climate Action Network International te di: "Ak senbolik nasyon rich yo nan bay finansman nan konferans sou klima nan Sharm El-Sheikh se inakseptab. Yo pa ka pran reta nan akonpli angajman yo pou ede kominote yo rekonstwi ak rekipere apre katastwòf klimatik renouvlab yo. Ijans kriz sa a mande pou COP27 adopte yon rezolisyon ki tabli yon nouvo Fon Pèt ak Domaj ki ka fonksyone pa ane pwochèn. Revandikasyon blòk ini peyi devlope yo, ki reprezante plis pase 6 milya moun, pa ka inyore ankò.”
Chèf delegasyon Greenpeace International COP27 Yeb Saño te di: "Peyi rich yo rich pou yon rezon, e rezon sa a se enjistis. Tout pale sou dat limit pèt ak domaj ak konpleksite se jis kòd pou reta klima, ki se enèvan men se pa etone. Ki jan yo ka retabli konfyans ki te pèdi ant Nò Global ak Sid Global? Senk mo: Pèt ak Domaj Finans Etablisman. Jan mwen te di nan Warsaw COP an 2013 apre Typhoon Haiyan: Nou ka sispann foli sa a. Peyi devlope yo dwe mande pou yo dakò ak yon etablisman finansman devwe pou pèt ak domaj.”
Mesye Saño, prensipal ofisye klima Filipin yo pou COP19 nan Polòy 2013, te fè yon apèl rapid pou yon mekanis pèt ak domaj.
Nòt:
Greenpeace International analiz de negosyasyon pèt ak domaj COP27 la, ki baze sou transkripsyon reprezantan sosyete sivil la, ki disponib. isit la.
Aranjman pou finanse pèt ak domaj yo te dakò kòm a atik ajanda COP27 le 6 novanm 2022.
A "10 Nouvo Konklizyon nan Syans Klima" Ane sa a prezante konklizyon kle nan dènye rechèch sou chanjman nan klima ak reponn a apèl klè pou gid politik nan deseni kritik sa a. Rapò a te kreye pa rezo entènasyonal Future Earth, The Earth League ak World Climate Research Program (WCRP). COP27.
'Koopere oswa peri': Nan COP27 la, chèf Nasyonzini an mande pou yon pak solidarite klima ak ankouraje taks konpayi petwòl yo. Finansman pèt ak domaj.
sous
Foto: Greenpeace
